90’lara girilirken terörle mücadele için yeni yöntem ve araçlar arayan Türkiye, 1989 yılında Savunma Sanayii İcra Komitesi (SSİK) kararıyla Kara Kuvvetleri Komutanlığının ihtiyaçlarını karşılayacak bir saldırı helikopteri için ihale başlattı. İhaleye İtalya’dan Agusta üretimi A-129 Mangusta, ABD’den Boeing üretimi AH-64 Apache ve Bell üretimi AH-1W Super Cobra katıldı.
Alınacak helikopterin güneydoğunun sarp arazilerinde etkin çalışması beklendiği için motor performansı düşük olan A-129 Mangusta ihaleden elendi ve Apache ile Super Cobra arasında seçim yapıldı. KKK pilotları Apache’nin performansından ve etkin ateş gücünden oldukça memnun kalsa da maliyet-etkin çalışmaya ve acil ihtiyacın karşılanmasına daha uygun olduğu için Super Cobra tercih edildi.
Safkan bir saldırı helikopterine olan ihtiyacın geçtiği ilk yer 1987’de KKK’nin Genelkurmay Başkanlığına gönderdiği rapora dayanmaktadır. Geçmişte KKK, UH-1’lere çeşitli makineli tüfek ve roket podları entegre ederek sahada kullanmıştır fakat istenilen verim alınmamıştır. AH-1W Super Cobra’nın seçilmesinde UH-1 ile olan altyapı benzerliği de etkili olmuştur.
Ocak 1990’da SSİK, ABD’den acil olarak 5 adet AH-1W Super Cobra sipariş etti ve helikopterlerin tamamı ABD Deniz Piyade Kolordusu (USMC) envanterinden transfer edildi. Temmuz ayında ilk iki adet Super Cobra (Esasen AH-1T Improved Sea Cobra olarak üretilen helikopterler fabrikada AH-1W Super Cobra’ya çevrilmiştir.) Türkiye’ye ulaşmıştır. Yıl içerisinde kalan 3 helikopter de Kara Havacılık Komutanlığı envanterine katılmıştır.
Eğitim ve altyapı faaliyetinin tamamlanmasının ardından 24 Mart 1991 günü iki helikopter Diyarbakır’a intikal ederek terörle mücadele harekatına katılım sağlamıştır.
Körfez Savaşı akabinde bölge ülkelerine yönelik silah yardımına başlayan ABD, Mayıs 1992’da Güney Askeri Yardımı çerçevesinde 28 adet AH-1P Cobra, 12 AH-1S Cobra ve 4 adet TAH-1P Cobra’yı bedelsiz olarak Türkiye’ye vermeyi teklif etti ve teklif kabul edildi. 44 adet helikopter, 1993 ile 1995 yılları arasında teslim edilmiştir. 44 helikoptere ek olarak ABD durumu pek de iyi olmayan 27 adet AH-1S Cobra’yı hibe etmek istemişse de teklif kabul görmemiştir.
12 adet AH-1S yedek parça ve eğitim için kullanılırken 4 adet TAH-1P eğitimlerde kullanılmıştır. 28 adet AH-1P 1993’te yapılan modernizasyonun ardından sahalarda görev almıştır.
Super Cobra’ların saha performansında oldukça memnun kalan Türkiye, 1993 yılında ek 5 adet helikopter için ABD’nin kapısını çaldı ve Eylül 1993’te II.Paket Hücum Helikopteri sözleşmesi imzalanmıştır. Yeni üretim olup USMC’ye gidecek olan 5 helikopter Türkiye’ye yönlendirilmiş ve 1993-1994 yıllarında teslimatları tamamlanmıştır.
1995’te Türkiye, Super Cobra sayısını arttırmak için ABD ile görüşme başlatmıştır. III. ve IV. Paket Hücum Helikopteri (5+5) olarak adlandırılan 10 adetlik AH-1W Super Cobra saldırı helikopteri tedariki ABD Kongresi’ndeki yoğun Ermeni-Yunan lobi faaliyetinde ötürü gerçekleşememiştir. Amerikan Bell firmasının tedarikin gerçekleşmesi için yaptığı çalışmalar da sonuçsuz kalmıştır.
Ek Super Cobra’nın tedarik edilememesi Türkiye’yi yeni bir yola sokmuştur. 1996 yılında Türk Taaruz Helikopteri Projesi başlatılmıştır.
2011’de Türkiye, TUSAŞ T-129 Atak’ın envanterine girmesine kadarki sürede mevcut filoyu desteklenmek maksadıyla ABD ile 11 adet AH-1W Super Cobra görüşmesi yürütmüştür. Ekim 2011’de ABD Kongresi, 111 milyon ABD $ tutarındaki 3 adet AH-1W Super Cobra’nın satışına izin vermiştir ve 2012’de teslimatlar tamamlanmıştır. Bu alım ile birlikte KKK envanterindeki AH-1W Super Cobra sayısı 11’ye yükselmiştir.
Görev süreleri boyunca birçok başarılı operasyona imza atan AH-1’ler terör örgütüne kan kusturmuştur. Yüksek performansından ötürü AH-1W’ler daha çok ön plana çıkmıştır. Helikopterle ayda 60-70 uçuş saatine ulaşılmıştır. KKK’nin yetenekli teknisyenleri ile helikopterlerin %80’ni harbe hazır tutulmuştur.
2014 yılında TUSAŞ T-129 Atak saldırı helikopterinin hizmete girmesiyle Super Cobra’ların iş yükü azalmıştır. 21 Temmuz 2022 itibariyle 56 adet T-129 Atak, Kara Havacılık Komutanlığı bünyesinde görev yapmaktadır. Atak’ların envantere girişiyle birlikte AH-1P’lerin envanter dışına çıkartılması da hız kazanmıştır. 2020 itibariyle tüm AH-1P’ler envanter dışına çıkmıştır.
Bir süredir (L-400) TCG ANADOLU amfibi hücum gemisinde konuşlandırmak üzere saldırı helikopteri arayan Deniz Hava Komutanlığı, Mart 2022’de Kara Havacılık Komutanlığı ile imzalanan protokolle KKK envanterindeki 10 adet AH-1W Super Cobra’yı envanterine kattı.
Deniz Hava Komutanlığı bünyesine katılan helikopterler TCB-80 ile TCB-89 arasında kodlanmıştır.
Kaza ve Kırımlar:
- 18 Mayıs 1997 günü Hakkari’nin Çukurca ilçesinde operasyona katılan 10604 kuyruk numaralı AH-1W Super Cobra’ya terör örgütü mensuplarınca SA-7B manpads (taşınabilir hava savunma füze sistemi) atışı yapıldı. Kuyruğundan vurulan helikopterdeki Kara Pilot Kıdemli Üsteğmen Bülent ÖZTÜRK ve Kara Pilot Üsteğmen Mehmet IŞIKAL şehit oldu.
- 25 Şubat 2003 günü Hakkari Dağ Komando Tugayı hangarının çatışı yoğun kardan ötürü çöktü. Hangardaki 3’ü AH-1W Super Cobra olmak üzere 5 helikopter kullanılmaz hale geldi. İlk başta envanter dışına çıkartılan helikopterler ABD’den yenisi alınmadığından ve yoğun ihtiyaç olduğundan ötürü bakıma alınıp tekrar envantere dahil edildi.
- 1 Mayıs 2007 günü bir AH-1P Cobra pilotaj hatasından ötürü Diyarbakır’da acil iniş yaptı. İki pilot yaralandı. Helikopter bakıma girip tekrar envantere katıldı.
- 23 Şubat 2008 günü Güneş Harekatı’na katılan AH-1P Cobra, hover (havada askıda kalma) durumunda iken kuyruğundan RPG-7 ile vuruldu. Olayda Kara Pilot Yüzbaşı Tekin IŞIK ve Kara Pilot Üsteğmen Gürcan ULUCAN şehit oldu.
- 7 Mart 2009 günü Malatya’dan Ankara’ya gitmekte olan AH-1P Kayseri’de düştü. Kazada Kara Pilot Üsteğmen Volkan KOÇYİĞİT ve Kara Pilot Üsteğmen Faik ŞİMŞEK şehit oldu.
- 6 Kasım 2009 günü bir AH-1P Siirt’in Eruh ilçesinde düştü. Kazadan pilotlar yaralı kurtuldu.
- 18 Haziran 2011 günü eğitim uçuşundaki AH-1P motor arızasından ötürü Malatya’da düştü. Kazada Kara Pilot Yüzbaşı Erhan KINDIR şehit oldu.
- 13 Mayıs 2016 günü Çukurca’da operasyona katılan 10608 kuyruk numaralı AH-1W Super Cobra SA-18/Igla manpads ile vuruldu. Olayda Kara Pilot Üsteğmen Burak BİKEBAHŞİ ve Kara Pilot Üsteğmen Müjdat Kerem ŞAHAN şehit oldu.
Kaynaklar:
- savunmatr.blogspot.com
