Türk Deniz Havacılığı Döner Kanatlı Platformlar ~ Mavi Vatan

Geçmişi 1914 yılına dayanan Türk Deniz Havacılığı, 1960’ların sonunda gidilen yeni yapılanması ile birçok yeni ve modern platformu bünyesine katarak çağın şartlarına uygun görev icra edecek bir yapıya kavuşturuldu.

İlk Deniz Helikopter Filosu 15 Ağustos 1972 tarihinde Deniz Helikopter Skadron adıyla Ankara/Güvercinlik’te oluşturuldu ve 19 Mayıs 1973 tarihinde Kocaeli/Cengiz Topel Meydanı’na intikal ederek 351’nci Deniz Helikopter Filosu Komutanlığı adını almıştır. Kasım 2010’da 352’nci Deniz Helikopter Filosu kurulmuştur.

Türk Deniz Havacılığının ilk 9 helikopter pilotu adayı, Nisan 1969’da Kara Havacılık Komutanlığı’na eğitime gönderilmiştir. Nisan 1970’da 9 pilot adayından 6’sı eğitimlerini başarıyla tamamlayarak Türk Deniz Havacılığının ilk helikopter pilotları olmuşlardır.

Deniz Helikopter Filosu’na bağlı hava araçları TCB-xx (Türkiye Cumhuriyeti Bahriyesi) olarak kodlanmıştır. 1971’de İtalya’dan sipariş verilen 3 adet (Agusta-Bell) AB-204B/AS (TCB 31, TCB-32, TCB-33) helikopterlerden ilki olan TCB-31, 4 Ekim 1972 günü Deniz Helikopter Skadron’da hizmete girmiştir.

Deniz havacılığın giderek artan önemine binaen 1976-77 yıllarında envantere 3 adet AB-212ASW (DSH-Denizaltı Savunma Harbi) (TCB-34, TCB-35, TCB-36) helikopteri; 1987 ve 1988 yıllarında 3 adet AB-212EW (EH-Elektronik Harp) (TCB-44, TCB-45, TCB-46), 9 adet AB-212ASW (TCB-37, TCB-38, TCB-39, TCB-40, TCB-41, TCB-42, TCB-43, TCB-47, TCB-48) helikopteri alınmıştır. Son 6 adet AB-212ASW’nin montajı Türkiye’de yapılmıştır.

2005 yılında KKK envanterinden 10480 ve 10482 kuyruk numaralı AB-212 genel maksat helikopterleri, sırasıyla TCB-29 ve TCB-30 kuyruk numaralarıyla Deniz Kuvvetleri envanterine alınmıştır. 2006’da Deniz Havacılığının ilk üç helikopteri hizmet dışına çıkartılmıştır. TCB-31 AB-204, Şubat 2008’den bu yana Kocaeli Üniversitesi Sivil Havacılık Meslek Yüksekokulu bahçesinde sergilenmektedir.

*Deniz Havacılık Komutanlığına Bağlı AB-212 Helikopterleri (@cemdoğut)*

Değişen zaman koşulları çerçevesinde mevcut AB-212’lerin demode kalması ve yaşça bir hayli fazla olmalarından ötürü SSM (Savunma Sanayii Müsteşarlığı) 1997 yılında yeni deniz helikopteri temini için ihale açtı ve Amerikan Sikorsky firması ihaleyi kazandı. Şubat 1998’de SSM ile Sikorsky arasında 4 adet SH-70B Sea Hawk için sözleşme (LOT-I) imzalandı ve Ocak 2001’de sipariş 8’e yükseltilip, +8 adetlik opsiyonda anlaşma sağlandı. İlk üç adet Sea Hawk, 26 Nisan 2002 tarihinde Türkiye’ye getirildi ve Temmuz ayına kadar 8 adet SH-70, 351’nci Filo’da hizmete girdi. Helikopterler TCB-50 ile TCB-57 arasında kodlanmıştır.

Kasım 2006’da SSM, Sikorsky ile tekrar masaya oturdu ve 17 adet SH-70B Sea Hawk için 530 milyon ABD $’ı tutarında sözleşme (LOT-II) imzaladı. 2009’da başlaması beklenen teslimatların Sikorsky kaynaklı olarak gecikmesinden ötürü SSM, Sikorsky firmasına +1 adet helikopterin bedelsiz olarak satılması konusunda ceza kesti ve LOT-2 kapsamında alınacak helikopter sayısı 18’e yükseldi. Teslimatlar 2012’de tamamlanmıştır. Helikopterlerin bir kısmı yeni oluşturulan 352’nci Filo’da görev yapmaktadır. Helikopterler TCB-58 ile TCB-75 arasında kodlanmıştır.

Yakın zaman içerisinde (L-400) TCG ANADOLU Amfibi Hücum Gemisini envanterine katacak olan Türk Donanması, bir süredir gemi üzerinde konuşlandırmayı planladığı saldırı helikopterleri hususunda arayıştaydı. L-400 üzerinde konuşlandırmaya en uygun saldırı helikopteri hiç şüphesiz Kara Havacılık Komutanlığı envanterinde bulunan 90’larda ve 2010’larda temin edilmiş deniz şartlarına uygun 10 adet AH-1W Super Cobra saldırı helikopteriydi.

*Çanakkale Şehitler Abidesini Selamlayan İki Adet AH-1W Super Cobra*

Hali hazırda saldırı helikopteri açığını (büyük ölçüde) T-129 Atak ile kapatmış olan Kara Havacılık Komutanlığı ile Deniz Havacılık Komutanlığı arasında Mart 2022’de 10 adet AH-1W Super Cobra’nın devri için protokol imzalandı.

*353. Deniz Taarruz Helikopter Filosu (@omererkmen_artworks)*

TCB-80 ile TCB-89 arasında kodlanan Süper Cobra’lar, deniz helikopterlerinin standart rengi olan gri tonlarına boyanmıştır.

*TCB-81 AH-1W Super Cobra Saldırı Helikopteri*

Deniz Havacılığın gelecek planında elde bulunan demode kalmış ve sayısı giderek azalmış AB-212 helikopterlerinin hizmet dışına alınarak yerlerine yeni helikopterler almak vardır. Geliştirilmesi beklenen TUSAŞ Gökbey genel maksat helikopterinin muhtemel deniz versiyonunun AB-212’lerini alması mümkündür. Ek olarak Deniz Havacılığı, gelecekte saldırı helikopteri filosunu giderek genişletecektir.

*T-929 Atak-2 Ağır Sınıfı Saldırı Helikopteri*

SSB Başkanı İsmail Demir, T-929 Atak-2 ağır sınıf saldırı helikopterinin bir deniz versiyonun geliştirileceğini duyurmuştur. T-929 üzerinden geliştirilecek T-925 10 ton sınıfı genel maksat helikopterinin de bir deniz versiyonunun geliştirilmesi muhtemeldir. Deniz Havacılığın gelecekte tedarik edeceği hava araçları arasında ‘orta yük nakliye helikopteri’ ile ‘havadan erken ihbar ve kontrol (HEİK) helikopteri’ de vardır.

*T-925 10 Ton Sınıfı Genel Maksat Helikopteri*

*Rus Yapımı Ka-31 HEİK Helikopteri (temsili)*

Türk Deniz Havacılığına Bağlı Döner Kanatlı Hava Araçlarında İlkler:

12 Temmuz 1972 tarihinde Donanmaya teslim edilen (D-358) TCG BERK refakat muhribi, Türk Donanmasının helikopter pistine sahip ilk savaş gemisi olmuştur.
23 Şubat 1973 günü bir helikopterden ilk defa Mk44 torpido atışı icra edilmiştir.
19 Eylül 1973 günü ilk kez bir Türk deniz helikopteri (TCB-33), bir gemiye (Aegir sınıfı A-583 TCG DONATAN denizaltı destek gemisine) iniş-kalkış gerçekleştirildi.

*TCB-33 AB-204B/AS’nin (A-583) TCG DONATAN’a Yaptığı İniş-Kalkış Eğitiminden-19 Eylül 1973*

19 Temmuz 1990 günü bir AB-212 helikopterinden ilk defa Sea Skua güdümlü mermi atışı yapıldı.
13 Ocak 2005 tarihinde ilk defa SH-70 helikopterinden AGM-114 Hellfire atışı yapıldı.
16 Şubat 2006 tarihinde ilk defa SH-70 helikopterinden Penguin Mk.2 Mod-7 atışı icra edildi.

*Deniz Havacılığa Ait SH-70B’den Penguin Gemisavar Füze Atışı*

Eylül 2022 İtibariyle Türk Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Resmi İnternet Sitesinde Kayıtlı Helikopterler:

AB212ASW: TCB-37/38/39/41/42/47

AB212EW: TCB-44/45/46

SH-70B: TCB-50/52/53/54/55/56/57/58/59/60/61/62/63/64/65/67/68/69/70/71/72/73/74/75

AH-1W: TCB-80/81/82/83/84/85/86/87/88/89

Toplam: 43

Kazalar ve Kırımlar:

17 Haziran 1993 tarihinde TCB-40 kuyruk numaralı AB-212ASW helikopteri, teknik bir arızadan ötürü Çanakkale’de düştü. Kazada 4 mürettebat yaralı olarak kurtuldu.
12 Kasım 1996 tarihinde NATO Akdeniz Daimi Deniz Kuvveti’ne bağlı gemilerin eğitimi sırasında TCB-43 kuyruk numaralı AB-212ASW helikopteri, Rodos Adası’nın 25 mil güneydoğusunda denize düştü. Kazada Dz.Plt.Ütğm. Kadir ŞENER, Dz.Plt.Ütğm, Selçuk ESEDOĞDU, Dz.Asb.Bçvş. Ahmet SEZGİN ve Dz.Asb.Üçvş. Tevfik ÖZDEMİR şehit oldu.

*13 Kasım 1996 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Haberi*

27 Ağustos 2002 günü TCG GEMLİK’ten kalkış yapan TCB-48 kuyruk numaralı AB-212ASW helikopteri, kalkıştan kısa bir süre sonra motor arızası nedeniyle Akdeniz’e düştü. Kazada dört mürettebattan ikisi şehit oldu.
2 Kasım 2002 günü eğitim uçuşu için Kocaeli/Cengiz Topel Havalimanı’ndan havalanmış TCB-51 kuyruk numaralı SH-70B Sea Hawk, kalkışından kısa bir süre sonra Sapanca gölünün Eşme açığına düştü. Kazada Dz.Plt.Kd.Yzb. Hakan İMAMOĞLU ile Dz.Plt.Kd.Yzb. Zafer DİNMEZ şehit olurken iki mürettebat, kişisel yüzdürme ekipmanlarının yardımıyla dibe batan helikopterden yaralı halde çıkmayı başardı.
07 Kasım 2007 günü TCB-35 kuyruk numaralı AB-212ASW helikopteri, Çanakkale merkeze bağlı Halileli köyünde bir tarlaya teknik bir arızadan ötürü acil iniş gerçekleştirdi. Olayda helikopter takla atarken, mürettebat hafif şekilde yaralandı.

12 Ekim 2014 günü Kocaeli/Cengiz Topel Havalimanı’ndan Konya’da yapılacak tatbikata katılmak için havalanan TCB-66 kuyruk numaralı SH-70B Sea Hawk, Kocaeli’nin Kartepe ilçesi Balaban köyü arazisine düştü. Kazada Plt.Bnb. Deniz AKDENİZ, Dz.Plt.Ütğm. Çağrı CEYHAN, Rad.Astsb.Kd.Üçvş. Mehmet KARAKAŞOĞLU ve DSA Astsb.Üçvş. Ömer Burak ÖĞÜT şehit oldu.