GENESiS ve ADVENT Savaş Yönetim Sistemleri, Türk Deniz Kuvvetlerinin talepleri ve ihtiyaçları doğrultusunda milli ve yeni nesil bir savaş yönetim sistemi geliştirmek amacıyla başlatılmış birbirini takip eden iki projedir. Donanmaya ait deniz unsurlarının modern bir savaş idare sistemi ihtiyacı MİLGEM Projesi’nden önce tespit edilmiş ve günümüze kadar donanmanın ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde geliştirilmesine devam edilmiştir.
GENESiS Savaş Yönetim Sistemi
GENESiS yani Gemi Entegre Savaş İdare Sistemi, ABD Donanmasından Türk Donanmasına devredilen (eski adıyla Oliver Hazard Perry sınıfı) G-Sınıfı (Gabya) fırkateynlerin savaş yönetim sistemlerinin modernize edilmesi ve donanmanın isterlerini karşılaması amacıyla Türk Deniz Kuvvetlerine bağlı Araştırma Merkez Komutanlığı (ARMERKOM) bünyesinde başlatılmış bir projedir.
1990’ların başlarında bu sistemin öneminin fark edilmesiyle birlikte, dönemin proje paydaşlarından olan Türk Deniz Kuvvetleri, YAZGEM (sonraki adıyla ARMERKOM), SSM (güncel adıyla SSB) ve İTÜ ortaklığı sonucu MİLKON (MİLLİ KONTROL) adıyla başlamıştır. Günümüzde ise, HAVELSAN’ın geliştirmesiyle devam etmektedir.
GENESiS, yapısında bulundurduğu kabiliyetle birlikte farklı ülke ve firma üretimleri silah, sensör, elektronik harp sistemleri ve birçok platformu kendi iç yapısına entegre edebilmesiyle sayesinde birçok projede tercih edilen bir savaş idare sistemidir. Milli korvet projesi kapsamında, bu sistem 3 adet MİLGEM Ada sınıfı korvetlerde de kullanılmaktadır. Türk Deniz Kuvvetleri envanterindeki 2 adet Bayraktar sınıfı LST Tank Çıkarma Gemisi de GENESiS SYS’ye sahip.
Mimarisi gereği 3 ana katmandan oluşan GENESiS, görev bölgesinde keşif- gözetleme- tespit (ISTAR), takip ve sınıflandırma işlemleri tam otonom bir şekilde gerçekleştirebilmektedir. GENESiS SYS, Türk Deniz Kuvvetlerinin ister ve ihtiyaçlarına göre komuta heyeti karar destekli durum ve tehdit değerlendirmesi yapabilmekte ve operasyon ortamında taktik üstünlüğü elde etmek adına angajman planlamaları aracılığıyla su üstü harbi, su altı harbi ve elektronik harp görevlerinde aktif görev almaktadır.
Gabya sınıfı fırkateynlerinin modernizasyonu proje kapsamında 8 adet gemiye entegre edilen GENESiS, açık sistem yapısına sahip olmasıyla sayesinde yeni üretilecek yerli veya yabancı gemilere de uyumlanabilir bir sistem olarak öne çıkmaktadır.
Gabya sınıfı fırkateynlere yapılan yazılım/donanım modernizasyonuyla birlikte gemilere kazandırılan yetenekler ise aşağıdaki gibidir:
- Günümüz görev sahası ihtiyaçlarını karşılayan modern bir savaş idare sistemi
- Durumsal farkındalık ve karar desteği
- Açık mimari ile yüksek dayanıklılık sağlayan dağıtık sistem,
- Ağ destekli harekat yeteneği
- Yeni silah ve sensör entegrasyonları (Mk-54 torpido, dikey atım lançeri gibi)
MİLGEM korvetlerin yerli ve milli bir şekilde tasarım/üretimiyle birlikte ise, bu gemilere kazandırılan özellikler ise daha çeşitli bir hal almaktadır. Bu kazanımlar ise şu şekildedir:
- Gelişmiş savaş sistemi otomasyonu ve merkezi komuta kontrol yeteneği
- Durumsal farkındalık ve karar desteği
- Daha fazla elektronik dayanıklılık ve yüksek güvenilirlik
- Açık mimari ve tamamen dağıtık sistem
- Ağ destekli harekat ve çoklu link yeteneği
- Denizaltı / su üstü / hava savunma harbi
- Keşif- gözetleme, teşhis ve tanıma
- Asimetrik tehditlere karşı savunma
GENESiS SYS’nin kazandırdığı kabiliyetler ve tecrübeler yeni elektroniksel ve yazılımsal projelere olanak sağlamış olup, ülkemiz de savaş idare sistemi geliştirebilen çok az sayıdaki ülkeden biri olmuştur.
ADVENT Savaş Yönetim Sistemi
ADVENT (Ağ Destekli Veri Entegre) SYS, yine Havelsan firması tarafından geliştirilmekte olan, tek bir deniz unsurundan ziyade birden fazla gemide ağ odaklı ve destekli operasyona imkan sağlayan son nesil komuta ve kontrol yazılımıdır.
Değişen ve gelişen savaş gemilerinin harekat ve operasyonel yeteneklerinin artırılması ihtiyacı doğrultusunda, GENESiS SYS’nin kazandırdığı kabiliyetlere ek olarak ADVENT SYS yapısında bulundurduğu ağ örgüsü sayesinde farklı birçok anlamda kazanım sağlamaktadır. Türk Deniz Kuvvetlerine ait yüzer, uçar ve dalar (denizaltı gibi) unsurların birbiriyle aynı ağda haberleşmesine olanak sağlaması, donanmanın vazgeçilmez bir komuta ve kontrol sistemi haline gelmiştir.
Bu yazılım, operatör ya da komuta/kontrolde görevleri personelin daha hızlı karar vermesini ve gemiye entegre silah, elektronik harp sistemleri gibi sistemlerin kolaylıkla entegre edilebilmesi ADVENT’i tercih edilen sistemlerden biri yapmaktadır.
Aynı zamanda su üstü, su altı, uçar veya karada konuşlu unsurlara açık mimarisi yapısı sayesinde uyumlanabilir ve çoklu görev/operasyonlarda aktif bir şekilde kullanılabilmektedir. Bu sistemin başlıca bir gemiye, hatta donanmaya kazandırdığı kabiliyetler ise aşağıdaki gibidir:
- Ağ destekli yetenek
- Ortak angajman ve harekat yeteneği
- Görev kuvveti odaklı hizmetler
- Eğitim ve harp kabiliyetleri
- Seyir ve harekat desteği
- Yerli/Yabancı platformlara kolaylıkla entegrasyon
- Kural tabanlı karar destek sistemi
- Tam bütünleşik taktik veri linkleri (Link 11, Link 16 ve Link 22, SIMPLE, JREAP ve VMF) işlevlerine tüm operatör konsolları üzerinden erişim
- Karar Destek sistemleri ile kullanıcının süratli ve doğru karar vermesini kolaylaştıran, yeni silah ve sensörlerin kullanımında esnek bir yapıyı hedefleyen bir mimari
Ağ destekli yapısı, birden fazla deniz kuvvetlerine ait unsurların birbiriyle haberleşmesine, müşterek operasyonları eşgüdümlü bir şekilde gerçekleştirebilmesine ve daha esnek bir operasyonel yapıya bürünmesine imkan tanımaktadır. Bu kabiliyetleri doğrultusunda, ADVENT SYS öncelikle 2019 yılında MİLGEM sınıfı korvetlerin 4’üncüsü olan TCG Kınalıada’ya deniz kabul testlerinin tamamlanmasından sonra aktif bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır.
TCG Kınalıada’dan sonra TCG Burgazada’ ya entegre edilen bu sistem, Türk tersanelerinin Türk Deniz Kuvvetleri için üretmekte olduğu birçok gemide kullanılacak olan bir yazılımdır. Bu gemiler ise Türk Donanmasının amiral gemisi olacak olan LHD Anadolu, Denizde İkmal Muhabere Destek Gemisi (DİMDEG) TCG Derya, inşası devam eden İ-Sınıfı İstanbul fırkateyni ve donanmaya yeni katılan TCG Ufuk test ve eğitim gemisi ADVENT SYS ile donatılmıştır. Modernize edilen Burak sınıfı korvetler ve Barbaros sınıfı fırkateynlere de ADVENT SYS entegre edilecek.
Ares Tersanesi-Meteksan Savunma tarafından geliştirilen ULAQ silahlı insansız deniz aracına da ADVENT SYS entegrasyon çalışmaları devam ediyor.
Bu kapsamda gemide bulunan alt sistemlerin savaş yönetim sistemine entegrasyonu, sensör ve silahların kontrolü, iz yönetimi, taktik durum sergileme, seyir desteği, eğitim/simülasyon işlevleri gibi başlıca savaş idare sistemi kabiliyetleri bu gemilere kazandırılmıştır.
MİLGEM projesi boyunca üretilmiş tüm korvetlerde bulunan GENESiS/ADVENT SYS ile birlikte korvetler ağ destekli veri yeteneği kazanırken, gemilerin ADVENT sayesinde sahip olduğu diğer yetenekler şu şekildedir:
- Gelişmiş savaş sistemi otomasyonu
- Merkezi komuta/kontrol ve karar destek kabiliyeti
- Durumsal farkındalık ve karar destek yeteneği
- Daha fazla dayanıklılık ve yüksek güvenilirlik
- Ağ destekli harekat yeteneği
- Denizaltı / su üstü / hava savunma harbi
- Keşif-gözetleme, teşhis ve tanıma
- Asimetrik tehditlere karşı savunma
Donanmamız unsurlarında aktif olarak kullanılan bu yazılım, Pakistan Deniz Kuvvetleri için üretilecek olan 4 adet MİLGEM Sınıfı korvette de entegre edilecek.
Ayrıca Endonezya ve Ukrayna’ya da HAVELSAN ADVENT SYS ihraç edecek. Ukrayna için üretilen MİLGEM korvetinde ADVENT kullanılacak. Endonezya Donanmasına ait 2 adet OPV Açık Deniz Karakol gemisinde de ADVENT SYS kullanılacak.
ADVENT SYS Türk Donanması envanterindeki birçok platformun birlikte çalışıp, görev paylaşımı yapmasını sağlayacak. Örneğin bir savaş gemisinin sonarı tarafından tespit edilen bir düşman denizaltısı diğer unsurlara bildirilecek, düşman denizaltısının bir SİDA ya da SİHA tarafınan imhası sağlanabilecek. Küçük bir savaş gemisi tarafından tespit edilen bir hava hedefi güçlü hava savunma füzelerine sahip daha uzak bir savaş gemisi ile imha edilebilecek.
ADVENT MARTI Hava Komuta Kontrol Sistemi
Türk Deniz Kuvvetleri Mavi Vatan’ın korunması, keşif-gözetleme, istihbarat, insan kaçakçılığı gibi görevleri deniz araçlarının yanında envanterinde bulunan deniz karakol uçakları gibi uçar unsurları kullanarak gerçekleştirmektedir. Bu uçaklar içerisindeki özel sensör, silah platformları gibi sistemlerin müşterek çalışabilmesi hava araçlarına özel bir komuta kontrol sistemine ihtiyacı ortaya çıkarmıştır. Böylece, HAVELSAN firması tarafından hava platformlarına özgü olan ADVENT MARTI Hava Komuta Kontrol Sistemi’ni Türk Donanmasının kullanımı için geliştirmiştir.
Yerli ve milli olarak geliştirilen MARTI deniz, hava ve karadaki unsurlarla bütünleşik görev icra eden yapısıyla bütün uçaklara uygulanabilen bir sistemdir. Bu sebeple, MARTI NATO için de uyumlanabilir bir sistem olmasıyla dikkat çekmektedir.
Dost ve müttefik unsurlardan gelen istihbarat verilerini uçağın öz sistemlerinden elde ettiği verilerle birleştirerek anlamlı bir veri çıkaran MARTI, bu verilerle bir saha veya harekat resmi oluşturabilmektedir. Bunu yaparken ise, mimarisinde bulundurduğu ağ desteğinden faydalanmaktadır.
Ürün Özellikleri:
- Yüksek Kabiliyetli Tehdit Analizi ve Tanımlanması
- İstihbarat, Komuta Kontrol ve Karar Destek kabiliyeti
- Elektronik Harp Destek Kabiliyeti
- Denizaltı Harbi Kabiliyeti
- Tam Bütünleşik Taktik Data Link Yeteneği
- Ağ Destekli Harekât İhtiyaçlarına Uyumluluk
- İnsansız Sistemlerle Ortak Çalışabilme
- Tüm Sensörlerin Kontrolü, Senkronizasyonu ve Veri Füzyonu
- Alt Sistemlerin Hızlı ve Maliyet Etkin Entegrasyonu
Teknik Özellikler:
- Tehdit analizi ve tanımlanması
- İstihbarat bilgisinin hızla ve yüksek hassasiyetle oluşturulması
- Tüm algılayıcıların kontrolü ve senkronizasyonu
- Elektronik Harp Destek
- Akustik analiz
- Hava, yer, su üstü ve su altındaki unsurların tespit edilmesi;
- Dost, tehdit ve bağımsız unsurların ayrıştırılması
- Hava, yer, su üstü ve su altındaki unsurların tespit edilmesi;
- Dost, tehdit ve bağımsız unsurların ayrıştırılması
- Elde edilen tüm verilerin taktik ekranda gösterimi
- Haberleşme kanalıyla diğer birimlerden gelen verilerin gösterimi
- Görüş alanı analizleri
- Vektör tanımlama ve ölçme
- En yakın nokta analizleri
- Mesajlaşma kabiliyeti
- Dosya paylaşımı
- Uydu haberleşme desteği
- Uçuş planı oluşturma ve bilgi paylaşımı
- Seyrüsefer bilgisi üretimi ve bilgi paylaşımı
- Uçuş profili analizleri
- Yükseklik analizleri
Bunlara ek olarak sayılabilecek birçok yeteneğe sahip MARTI, insansız platformlarla da müşterek çalışabilmekte ve gelişmekte olan insansız deniz sistemlerini daha anlamlı kılmaktadır. Bunların yanında MARTI, donanmanın uçar unsurlarının şüphesiz denizaltı savunma, su altı ve su üstü harbi yeteneği daha da artırmaktadır.
HAVELSAN’ın ADVENT MARTI’yı Sahil Güvenlik Komutanlığına ait 3 CN-235 uçağına entegresi üzerine çalışmalarını gerçekleştiriyor. Ayrıca, TUSAŞ’la birlikte Aksungur SİHA’ da da uçuş testleri gerçekleştirilen ADVENT MARTI, testlerin olumlu sonuçlanmasıyla ilk defa insansız bir hava aracına da uygulanmış olacak [1].
Böylece Aksungur’dan alınan görüntü ve veriler ADVENT kullanan tüm donanma unsurları ile paylaşılabilecek.
Kaynakça:
[1] https://www.defenceturkey.com/tr/icerik/advent-marti-sys-gelistirme-faaliyetleri-buyuk-olcude-tamamlandi-5092
