Akdeniz’de Giderek Güçlenen ve Büyüyen Bir Donanma: Cezayir Donanması ~ Mavi Vatan

Tam ismiyle Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti, Akdeniz’in yüz ölçümü bakımından (2 milyon 381 bin 740 km² ile) en büyük ülkesidir. ~44 milyon nüfusa sahip Cezayir’in 1200 km sahil şeridi bulunmaktadır. Akdeniz’de son on yıl içerisinde artan gerginlik tüm kıyıdaş ülkeleri silahlanmaya sevk etmiştir ve Cezayir de o ülkelerden biridir. Cezayir, hava ve kara gücü için ciddi alımlar yaparken donanmasında da önemli reformlar ve alımlar yapmıştır.

Amfibi Savaş Gücü:

2011 yılında İtalyan Fincantieri Tersanesine 1 adet (+1 opsiyon) San Giorgio sınıfı amfibi hücum gemisi sipariş edilmiştir. 25 Mart 2015 tarihinde teslim edilen gemi +400 milyon Euro’ya mal olmuştur.

*San Giorgio Sınıfı Kalaat Beni Abbes (L-474) Amfibi Hücum Gemisi*

Cezayir’in tek amfibi hücum gemisi 8800 tonajlı Kalaat Béni Abbès (L-474) 15 adet tank, 400 deniz piyadesi, 3 adet AW-101 orta sınıf nakliye helikopteri veya 5 adet hafif sınıf Westland Lynx helikopter taşıyabilmektedir. Gemide 140 kişilik mürettebat vardır. 60 yatak kapasiteli hastane de gemide mevcuttur.
Gemi silah sistemleri bakımından oldukça yüklüdür. Baş kısımda 1 adet 76 mm İtalyan OTO Melara top, kıçta 2 adet 25 mm OTO Melara top ve 8 hücreli Sylver VLS’de Aster-15 ve Aster-30 hava savunma füzeleri bulunmaktadır.

Denizaltılar:

Cezayir 1986-87 yıllarında envanterine kattığı iki adet Sovyet yapımı Kilo sınıfı Project 887EKM denizaltı [Rais Hadj Mubarek (012) ve El Hadj Slimane (013)] Rusya’da 2010 ve 2011 yıllarında modernize edilmiştir. Böylece denizaltılar süpersonik füze (Rus yapımı 3M-54 Kalibr Club-S modeli) ateşleyebilme kabiliyetine kavuşmuştur.
Project 877EKM denizaltılarına ek olarak Cezayir 2006 yılında Project 877EKM denizaltıların geliştirilmiş versiyonu olan Kilo sınıfı Project 636M’den 2 adet Rusya’ya sipariş vermiştir. Siparişler [Messali el Hadj (021) ve Akram Pacha (023)] 2010 yılında tamamlanmıştır. İki adet Project 636M’in birimi 600 milyon ABD Doları’na mal olmuştur. Bu siparişlerin üstüne 2014 yılında iki adet daha Kilo sınıfı Project 636.1 siparişi verilmiş olup 2019 yılında siparişler [El Ouarsenis (031) El Hoggar (032)] tamamlanmıştır.

*Cezayir Donanmasına Ait İki Adet Kilo Sınıf Denizaltı*

Cezayir’in hali hazırda 2 adet daha Kilo sınıfı Project 877EKM siparişi bulunmaktadır. Siparişler 2021-22 yıllarında teslim edilecektir.Bu denizaltılar da Project 636’ın üretildiği Admiralty Shipyard’da (Saint Petersburg-Rusya) üretilecektir.

Cezayir Donanması’nda bugün 6’sı muharip 2’si eğitim denizaltısı olmak üzere toplam 8 denizaltı bulunmaktadır. 2030 yılına kadar muharip denizaltı filosunun 10’nun üzerine çıkması muhtemeldir. Denizaltı filosu bütünüyle Doğu’ya entegre olduğu için Batılı denizaltı üreticilerine şans kalmamaktadır.

Fırkateynler:

Cezayir ilk olarak 1980’lerde hizmete aldığı eski 3 adet Koni II sınıfı fırkateyni 2011 ve 2012 yıllarında Rusya’da modernize edilmiştir.

*Koni II Sınıfı Mourad Rais (901) Fırkateyni*

2012 yılında yeni ve modern savaş gemileri için harekete geçen Cezayir, Çin’den 3 adet Adhafer (C28A) sınıfı ağır korvet (kimi kaynaklarda fırkateyn olarak da geçmektedir) sipariş etmiştir. Sipariş edilen 3 gemi [Adhafer (920), El Fateh (921), Ezzadjer (922)] 2013-2016 yıllarında CSSC’nin (China State Shipbuilding Corporation) sahibi olduğu Hudong–Zhonghua Shipbuilding’de yapılmıştır ve teslimatlar 2016 yılında tamamlanmıştır.

*Adhafer Sınıfı Ezzadjer (922) Ağır Korveti/Fırkateyni*

2880 ton standart deplasmanı olan Adhafer sınıfının tam yüklü ağırlığı 3000 tonu bulmaktadır. Gemide 1 adet NG-16-1 (76mm) ana top, 2 adet Type-730 CIWS, 8’li FM90N lançerinde HQ-7 kısa menzilli hava savunma sistemi ve ikili C-802 anti-gemi füzesi bulunmaktadır. Silahların hepsi Çin yapımıdır. Cezayir radar ve navigasyon sistemlerinde Çin’i tercih etmemiştir. Hava ve yüzey gözetleme radarında Thales Hollanda ürünü Smart-S Mk2 3D’yi ve navigasyon radarında İngiliz Kelvin Hughes ürünü Sharp E’ye radarını seçmiştir.

Cezayir Nisan 2012’de Almanya’ya 2+2 (opsiyon) El Radii sınıfı (MEKO-200AN) fırkateyn siparişi verdi. Alman Thyssen Krupp Marine Systems’da üretilen gemiler 2016 ve 2018 yıllarında hizmete girmiştir. Cezayir Donanması bu gemilerle çok büyük güç elde etmiştir. Gemiler (910) El-Radii ve (911) El-Moudamir’dir.

*El-Radii Sınıfı El-Radii (910) Fırkateyni*

El Radii sınıfının başlıca silah sistemlerinde 1 adet Oto Melara 127/64 top, (diğer MEKO 200’lerde olmayan) 16’lı Saab RBS-15 anti-gemi füzesi ve 32’li Denel Umkhonto IR hava savunma sistemi bulunmaktadır.
Doğulu fırkateynlerin yanı sıra Batılı gemileri de donanmasına katan Cezayir, henüz +2 (opsiyon) MEKO-200AN’yi devreye sokmamıştır. Doğu’dan yine Çin’in Type 054A Fırkatyeni ile de ilgilenmektedir. Doğu üretimi gemilerin Batı’ya kıyasla çok daha ucuz olması Cezayir’i Doğu’ya itmektedir.

Korvetler:

Cezayir 2012 yılında elindeki 3 adet Nanuchka sınıfı korvetini modernize ettirmiştir. Bu gemiler Rais Hamidou (801), Salah Rais (802) ve Rais Ali’dir. (803)

*Nanuchka Sınıfı Salah Reis Korveti (802)*

2015 yılında Rusya’ya Steregushchiy sınıfı korvetlerin ihracat versiyonu olan Project 20382’den (TIGR) 3 adet sipariş veren Cezayir, gemilerin ilkini 2022 yılında envanterine katacaktır. Gemi başına 120-150 milyon ABD Doları ödeneceği belirtilmektedir.

1800 tonluk ağırlığına rağmen silah bakımından oldukça yüklü olan TIGR sınıfında 1 adet 100 mm A-190 Arsenal baş topu, 1 adet Kashtan CIWS, 2 adet 4’lü Kh-35 anti-gemi füzesi, 12’li Redut VLS hava savunma sistemi bulunmaktadır.

Cezayir Haziran 2020’de Çin’e sayısı (6 adet olduğu iddia edilmektedir) açıklanmamış Type 056 ASW korveti sipariş etmiştir. 2022’de teslim edileceği belirtilen korvetlerin Pattani sınıfı ya da Tip 056 sınıfı olduğu iddia edilmektedir. Ağustos 2021’de ‘Alex Luck’ isimli bir Twitter kullanıcısı Çin’de denize indirilmiş bir Type 056 korveti paylaşmıştır. 940 Borda numarasına sahip geminin Cezayir için üretildiği ve 2022 yılında teslim edileceği iddia edilmektedir.

Tip 056 sınıf korvetler 90 m uzunluğa, 11.14 m genişliğe, 4 metre drafta ve 1.500 ton deplasmana sahiptir. 2 adet SEMT Pielstick PA6-STC dizel motor ile desteklenmektedir. Gemi, 16 knot (30 km/s) hızda 3.500 deniz mili maksimum seyir menzili ile 25 knot (46 km/s) azami hıza ulaşabilir.
Type 056’da bir adet AK-176 76 mm deniz topu, iki adet 30 mm otomatik top, 2 adet 2 hücreli YJ-83 gemisavar füzesi, bir adet 8 hücreli FL-3000N SAM hava savunma füzesi ve üçlü 324 mm torpido kovanı bulunmaktadır.

Karakol Gemileri:

Cezayir, Rus yapımı Project 22160 karakol gemisi ile ilgilenmektedir. 4 adet alınması planlanan Project 22160 karakol gemisinin ilkinin Rusya’da kalan 3 adedinin Cezayir’de üretileceği iddia edilmektedir.

*Temsili Project 22160 Sınıfı Karakol Gemisi*

2008-2012 yılları arasında Fransız OCEA üretimi 21 adet FPB 98 devriye botundan satın alan Cezayir, 21 adetlik alımın üstüne 10 adet daha FPB 98 devriye botu sipariş vermiştir. Siparişler Mart 2019’da teslim edilmeye başlamıştır. Teslimatlar bittiğinde Cezayir’in elinde 31 adet 32 metrelik FPB 98 devriye botundan olacaktır.

Dış alımlara ek olarak Cezayir yerli kaynaklarla 12 adet Alusafe 2000 sahil güvenlik botu üretimi gerçekleştirmiştir.

Mayın Avlama Gemileri:

Cezayir 2011 yılında İtalyan Intermarine Tersanesi’ne 2 adet mayın avlama gemisi sipariş etmiştir. Lerici sınıf mayın avlama gemilerinden ilki (El-Kasseh 1) 2017 yılında, ikincisi 2020’de (El-Kasseh 2) hizmete girmiştir. Hali hazırda bir adet daha mayın avlama gemisi siparişi mevcuttur.

Deniz Havacılık:

Kasım 2007’de İtalyan AgustaWestland şirketi ile 400 milyon Avro tutarında sözleşme imzalayan Cezayir, 4 adet AW Super Lynx Mk. 130 ve 6 adet AW-101 Merlin helikopterinden sipariş etmiştir. Siparişler 2012’de tamamlanmıştır. Cezayir 2012 yılında MEKO 200 siparişi verirken aynı zamanda gemilerde kullanılmak üzere 6 adet AW Super Lynx sipariş etmiştir. Helikopterlerin montajları Cezayir’de gerçekleşmiştir.

İtalyan AgustaWestland şirketi Cezayir ile yaptığı sözleşmenin detayını açıklamamıştır. Bu sebeple tam olarak kaç adet helikopterin envantere katıldığı belirsizdir. Cezayir’in modern deniz karakol uçakları için bir alım yapmamış olması dikkat çekmektedir.

DEĞERLENDİRME:

Cezayir dur durak bilmeyen askeri harcamaları İspanya ve Fas tarafından endişe ile takip edilmektedir. Komşu Fas ile Batı Sahra sorunundan dolayı gerginlik yaşayan Cezayir bölgede güç göstermekten geri kalmıyor. İspanya ile de hali hazırda devam MEB (Munhasır Ekonomik Bölge) anlaşmazlığı vardır. Taraflar arasında savaş ihtimali konuşulmasa da İspanya tarafından Cezayir’in silahlanmasına dair olumsuz söylemler gelmektedir. Cezayir’in Rusya’dan elde ettiği süpersonik füzelere İspanya tarafında hoşnutsuzluk yaratmıştır. Hiç şüphesiz ki Cezayir alımlarına devam edeceği açıktır. Dış alımlarla birlikte lisans altında üretimlerle ve montaj sanayi ile de olsa kendi ulusal savunma sanayiini kurma yolunda gitmektedir.