Sonobuoy (sonar-buoy) denizaltı savunma harbi (ASW) ve su altı akustik araştırmalar için kullanılan hava araçlarından atılabilen bir sonar sistemdir.
İcra edilen görevin niteliğine göre 3 farklı SONOBUOY bulunmaktadır:
-Aktif Sonobuoy
-Pasif Sonobuoy
-Özel amaçlı Sonobuoy
Sonobuoy 3 ana bileşenden oluşur:
1-Radyo frekanslı anten ve transmitter (verici), su üstü platformları veya hava araçları ile iletişimi sağlar.
2-Pil, tuzlu su ile temas ettiğinde aktif hale gelen güç kaynağı.
3-Hidrofon, su altındaki hedeften gelen ses dalgalarını elektrik enerjisine dönüştürür.
Sonobuoy, su altındaki denizaltıları tespit etmek ve tanımlamak için kullanılan bir cihazdır. Bir Sonobuoy , pervaneler ve makinelerin ürettiği sesleri dinleyerek (pasif tespit) veya yaydığı ses dalgalarının denizaltı yüzeyinden yansıması ile (aktif algılama) tehditleri algılar. SONOBUOY tek başına bir düşman denizaltısını tespit edemez. Sarf edilebilir yani kısa süreli kullanılıp, kısa sürede ömrü tamamlanan bir ürün olduğu için çok basit yapıdadır. SONOBUOY tehdit algıladığı zaman bilgiyi dost unsurlara bildirir ve ilgili bölgede düşman denizaltısı tespit-teşhis etmek için tarama başlatılır.
Bir denizaltının tespit ve teşhisi oldukça zordur. Tespit ve teşhis tek bir aygıt-alet ile yapılamamaktadır. Farklı kaynaklardan doğrulama gerekmekte. Bunlar dost gemi sonarları, denizaltılar ve MAD Boom’u gibi kaynaklardır.
Ayrıca, su altındaki elektrik alanlarını ve manyetik anormallikleri algılamanın yanı sıra su sıcaklığına karşı derinlik, hava sıcaklığı, barometrik basınç ve dalga yüksekliği gibi çevresel parametreleri ölçebilen özel amaçlı SONOBUOY’lar da vardır.
Sonobuoy’lar tuzlu su teması üzerine enerji üretmeye başlayan bir pil kullanılır. Enerji verildiğinde, bir şamandırayı CO2 gazı ile şişirmek için bir mekanizma etkinleştirilir ve SONOBUOY askıya alınır. Sensörler daha sonra belirlenen derinliklere bırakılır. Pasif Sonobuoy’lar, su altı sesini elektrik sinyallerine dönüştürmek için hidrofonlar kullanır. Bazı Sonobuoy’lar hassas kalibre edilmiş hidrofonlara sahiptir. Çoğu Sonobuoy, konuşlandırıldıktan sonraki yaklaşık 8 saat içinde otomatik olarak batar. Sonobuoy kullanan hava araçları deniz karakol uçakları ve denizaltı savunma harbi helikopterleridir. Son dönemde İHA teknolojisinde yaşanan gelişmeler ile sabit ve döner kanatlı İHA’lar Sonobuoy kullanabilme yeteneğine kavuşmuştur.
TUSAŞ üretimi Aksungur İHA-SİHA’nın deniz karakol versiyonu Sonobuoy kullanacaktır.
ASELSAN ‘ASELBUOY’ adıyla yerli Sonobuoy çalışması yürütmektedir.
Yazan: Ümit Özgür
