Dizel-elektrik denizaltılar, uygun üretim ve işletim maliyetinden dolayı Dünya’da kullanılan en basit tahrik sistemine sahip denizaltılardır. Muharebe ortamındaki en büyük avantajları küçük boyutları, yüksek manevra kabiliyetleri ve sessiz olmalarıdır. Tüm denizaltılarda itici yani hareketi sağlayan pervane elektrik motoru ile tahrik edilir. Hareketi sağlayan elektik motorudur. Çeşitli sistemler tarafından elektrik enerjisi üretilir. Bu enerji pervane motoruna güç verir ve denizaltının hareketi sağlanır.
Dizel-Elektrik denizaltılarda ana güç üretici içten yanmalı dizel motorlardır. Dizel motorlar oksijen ile motorini yakarak dönme enerjisi üretir. Alternatörler ile bu dönme gücü elektrik enerjisine çevrilir. Dizel motorların sağladığı elektrik enerjisi hem pervane vasıtasıyla denizaltıyı hareket ettirir hem de bataryaları şarj eder.
Denizaltı su üzerindeyken ve su altında şnorkel ile hava alabilirken dizel motorlarını kullanır. Ancak denizaltının su altında iken şnorkel ile su üstü ile bağlantı sağlaması, denizaltının tespit edilebilmesini kolaylaştırır ve bu sebeple denizaltı tespit edilmemek için su altındayken su üstü ile bağlantısını keser. Bağlantı kesilince dizel motorların çalışması için gerekli hava-oksijen sağlanamaz.
Denizaltı su altındayken havayla bağlantısı kesilince daha önce dizel motorlar tarafından şarj edilen bataryalardaki elektrik enerjisi ile hareket eder. Bataryalar hareket dışında denizaltıda gerekli diğer sistemlere de elektrik sağlar.
Denizaltılar dizel motorlar ile 14-18 knot hız yapabilirken, bataryalar ile yaklaşık 4 knot hız yapabilir. Denizaltılar bataryalar ile ortalama 6-7 gün kadar su altında kalabilir.
Dizel motorlar bilindiği üzere oldukça gürültülü ve sarsıntılı çalışır. Su altında haber alma ve tespitin tek yolu ses dalgalarıdır. Yani dizel motorları çalışan bir denizaltıyı tespit etmek oldukça kolaydır. Ancak dizel motorları susmuş, bataryalar ile yol alan bir denizaltı oldukça sessizdir ve tespit edilmesi zordur.
Dizel-Elektrik denizaltılarda genellikle kurşun-asit bataryalar kullanılır. Gelişmiş ve modern olanlarda ise daha yüksek depolama kapasitesine sahip Lityum-İyon bataryalar bulunuyor.
Dizel-Elektrik denizaltılar savunma yapmak için oldukça uygundur. Birçok ülke çeşitli sebeplerle bu denizaltılara sahiptir. Türkiye, İtalya, Norveç, İsveç, Rusya, Çin, Kuzey ve Güney Kore, Kanada, Hollanda, İspanya, Yunanistan, Mısır, İsrail, Cezayir, Pakistan, Hindistan, Endonezya, Singapur, Portekiz gibi birçok ülke bu denizaltılara sahiptir.
Rus Donanmasına ait Kilo sınıfı dünyanın en büyük dizel-elektrik denizaltıları olma ünvanına sahip. Ruslar Kilo sınıfı ile nükleer denizaltılarını destekliyor. Rusların süper sessiz olarak adlandırdığı Kilo sınıfı hem Karadeniz’de hem Baltık’ta görev yapıyor.
Norveç ve İsveç düşük ordu bütçeleri, girintili-çıkıntılı sığ kıyıları ve daha donanımlı az sayıda olmasındasa daha az donanımlı daha yüksek sayıda denizaltıya sahip olma politikaları ile küçük, çevik, yüksek hareket kabiliyetli dizel-elektrik denizaltılara sahiptir.
Dizel-Elektrik denizaltılar işletme ve üretim maliyeti en düşük denizaltılar olarak öne çıkıyor ve birçok donanma tarafından bu sebeple tercih ediliyor.
Türk Deniz Kuvvetlerinin sahip olduğu 12 denizaltı da dizel-elektrik tahrikli.
Dünyada dizel-elektrik denizaltıların küçük boyutlarını korumak ancak daha fazla süre su altında kalıp, daha fazla silaha sahip denizaltı ihtiyacı için havadan bağımsız dizel-elektrik denizaltılar geliştirilmiştir. Türk Donanması envanterine yeni girecek 6 adet Reis sınıfı denizaltı bu sınıfta bulunuyor.
Bu denizaltıları bir sonraki yazımızda anlatacağız.
