Derinlerde İnsansız Bir Güç: STM NETA 300 ~ Mavi Vatan

STM NETA 300, STM tarafından kendi öz kaynaklarıyla geliştirilen ve ilk olarak SAHA EXPO 2024’te sergilenen küçük boyutlu, çeşitli gövde opsiyonları sunan bir insansız otonom sualtı aracıdır (İOSA). Bu insansız sualtı aracı kompakt ve iki kişi tarafından taşınabilirken (Man-portable class) modüler tasarımı sayesinde esnek bir yapıya sahiptir [1].

Konsept olarak maliyet etkin bir çözüm olan STM NETA 300 İOSA, askeri ve sivil kullanıma yönelik geliştirilmiştir. 300 metre derinliğe kadar görev icra edebilen ve özgün bir tasarıma olan aracın başlıca özellikleri ise şu şekildedir [2]:

Yerli ve milli tasarım
Otonom görev gerçekleştirme kabiliyeti
Kullanım kolaylığı
300 metre derinliğe kadar görev yapabilme kapasitesi
24 saate kadar görev süresi
Azami 5 deniz mili sürat
Modüler, taşınabilir ve yeniden yapılandırılabilir gövde sayesinde esnek yapı

STM NETA 300’ün yerli ve milli, esnek ve modüler tasarımı, harekat isterlerine göre farklılık gösterecek muhtelif kullanım konseptlerine uyumludur. Bünyesinde bulunan Lityum-İyon bataryalar sayesinde 12 saat ile 24 saat arasında istenen görevi gerçekleştirebilen 70 kg’lık temel konfigürasyondan 85 kg’ye varan farklı konfigürasyon seçenekleriyle geniş bir kullanım alanına sahiptir. Araç gövdesindeki faydalı yükler ise şu şekildedir:

Yüksek Çözünürlüklü Kamera
Yandan Taramalı Sonar
Boşluk Doldurma Sonarı
Sentetik Açıklıklı Sonar (SAS)
İleri Bakış Sonarı
USBL (Ultra Short Base Line)

STM NETA 300′ ün sahip olduğu özellikler ve sensör yelpazesi sayesinde farklı görevleri yerine getirebilme kabiliyetine sahiptir. Bu görevlere bakıldığında ise STM NETA 300, 300 metre derinliğe mayın karşı tedbir faaliyetleri gerçekleştirme kapasitesine sahiptir. Otonom kullanım konseptiyle mayın tehlikesinin olduğu deniz alanları Yandan Taramalı Sonar ve Boşluk Doldurma Sonarı aracılığıyla taranmaktadır. Personelin mayınları veya mayın benzeri nesneleri olabildiğince hızlı ve etkili bir şekilde sınıflandırması ve teşhis etmesine olanak sağlanmaktadır.

Bu sualtı aracı, hızlıca görev bölgesine sevk edilebilme kabiliyeti sayesinde arama-kurtarma faaliyetlerine de destek olabilmektedir. Sahip olduğu tarama sensörleri aracılığıyla geniş bir alanı tarayarak hedeflerin ve sualtı batıklarının tespitinde yüksek doğrulukta verileri kullanıcıya aktarabilmektedir.

Mayın karşı tedbir ve arama-kurtarma faaliyetlerine ek olarak STM NETA 300 farklı kullanım alanlarına ve uygulamalarına sahiptir [3]:

Askeri Uygulamalar	Sivil Uygulamalar
İstihbarat, Gözetleme ve Keşif	Deniz Tabanı ve Çevresel Değerlendirme
Hızlı Çevre Değerlendirmesi	Boru Hatları İnceleme ve Gözlemi
Denizaltı Savunma Harekatı	Jeofizik Araştırma ve Gözlemi
Patlayıcı Maddelerin İmhası	Deniz Üstü Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının İncelenmesi
Liman ve Kıyı Şeridi Savunması	Deniz Arkeolojisi

Yerli ve milli imkanlarla geliştirilen STM NETA 300′ ün ilk görevi deniz altındaki mayınları tespiti, sınıflandırması ve teşhisi olurken, farklı konsept ve harekat isterlerine yönelik olacak şekilde STM’ nin İnsansız Otonom Sualtı ailesinin 100 metre, 300 metre ve 1000 metrede görev yapabilen versiyonları olacak şekilde genişletileceği de duyurulmuştur [4].

İlk olarak SAHA EXPO 2024 Fuarı’ nda tanıtılan STM NETA 300 İOSA, insansız hava araçlarında olduğu gibi Mavi Vatan‘ da oyun değiştirici olacağı belirtilmiştir. Fuarda aracın tanıtımına Savunma Sanayii Başkan Yardımcısı Mustafa Murat ŞEKER ve STM Genel Müdürü Özgür Güleryüz de katılım sağlarken, Özgür GÜLERYÜZ STM NETA 300 için “Harp sahasında yaşanan dinamik gelişmeler, insansız hava ve deniz platformlarının kullanımının giderek yaygınlaştığını bizlere gösteriyor. Türkiye’nin askeri denizcilik alanındaki lider mühendislik firması olarak, denizcilik yetkinliklerimizi, taktik insansız hava araçlarındaki (İHA) otonom kabiliyetlerimizi ve komuta kontrol mühendisliğimizi birleştirdik ve kendi öz kaynaklarımızla milli insansız otonom sualtı aracımızı geliştirdik.” ifadelerini kullandı [6].

Ayrıca, yine aynı açıklama içerisinde aracın havuz ve deniz testleri aşamasına geçildiği ve görüntülerin de en kısa sürede yayınlanacağı belirtilmiştir [6]. STM NETA 300 ve daha da genişleyecek olan İOSA ailesi Türk Deniz Kuvvetleri ve dost-müttefik ülkelerin kullanımına sunulması hedeflenmektedir.