Türk Donanmasında “Tartar” lançer olarak geçen atıcı sistem 8 adet Gabya sınıfı fırkateynimizde görev yapıyor. 1960’lı yıllarda ABD Donanmasında hizmete girdi.
Sistem gemi baş toplarına benzer bir mekanizmaya sahiptir. Füzeler magazin denilen hücrelerde depolanır.
Füzeler fırlatma işlemi yapılacağı zaman iç mekanizmada yol alarak geminin burnunda bulunan atış rampasına yerleştirilir, atış yapılır. Mekanizma hidrolik güçle çalışır.
Atıcı taret etrafında her yöne ve dikey eksende hareket eder. Füze istenilen yöne yöneltilerek atış yapılır. Bu sayede geminin gövdesinin engellediği açı harici çok geniş bir açı ile atış yapılabilir. Bu yönden sistem oldukça avantajlı.
Sabit açılı lançerlerde olduğu gibi geminin hedefe yönelmesine, manevra yapmasına gerek kalmaz. VLS’lerden fırlatmaya göre füzenin manevra yapmasına gerek kalmadığı için füzenin menzilinin uzamasına katkı yapar
Zamanında oldukça üstün ve stratejik bir sistem olarak öne çıksa da artık demode kaldı. Arıza oranları oldukça yüksek.
Sistemin en büyük dezavantajı tek çıkışa sahip olması. Sistemdeki herhangi bir arıza ve tıkanma tüm lançeri kitliyor. Sistemin bakım ve tamiri de oldukça zahmetli.
GMLS lançeri bulunduğu gemilerde hem hava savunma hem de anti-gemi füzelerini atar. Yani bu lançerin arıza yapması geminin savaş dışı ve savunmasız kalması demek.
Sistem olumlu olumsuz tüm yanları ile üretici ABD gözünde koruması gereken bir teknolojidir. Pakistan’a satılan Perry sınıfı fırkateynin GMLS lançeri sökülüp satılmıştır.
Gemilerde Mk-13 lançeri yerine VLS sistemleri tercih edilmekte. VLS’ler oldukça güvenilir çalışma mantığı sebebiyle GMLS lançeri yerine tercih ediliyor.
Lançer şu an Oliver Hazard Perry yani bizdeki adıyla Gabya sınıfı fırkateyn kullanan ordularda hizmete devam ediyor. Türkiye, Mısır, İspanya, Avusturalya, Polonya, Tayvan, Bahreyn Donanmalarında görev yapıyor.
Özellikler:
SM-1, SM-2 hava savunma ve Harpoon anti-gemi füze taşıma yeteneği
8 adet Harpoon, 32 adet SM hava savunma füzesi kapasitesi
61.1 ton lançer ağırlığı
8 saniyede 1 adet SM-1, 22 saniyede 1 adet Harpoon füzesi ateşleme kabiliyeti
Fotoğraflar: savunmasanayiorg
