1960’lara gelindiğinde Karadeniz’de artan Sovyet tehdidi ve Ege’deki Yunan huzursuzluğuna sığ sularda maliyeti-etkin çözüm arayan Türk Donanması, 1964’te Batı Almanya’dan Zobel sınıfının gelişmiş versiyonu olan, güdümlü mermi ateşleme kapasitesine sahip 9 adet Kartal sınıfı hücumbot siparişi verdi.
1966-1970 yılları arasında Lürssen Werft Tersanesi’nde üretilen 9 adet Kartal sınıfı hücumbot, Türk Donanmasında yeni bir dönemi başlattı. Gövdesi çelikten, üst yapısı ahşaptan oluşan Kartal sınıfı botlar, çok düşük silüete ve tonaja sahipken; sahip olduğu top, güdümlü mermi, ağır torpido ve mayın dökme kabiliyeti ile görev süreleri boyunca son derece korkulan gemiler olmuştur.
Kartal sınıfı bir hücumbot, katıldığı bir tatbikatta düşük silüetini kullanarak ABD Donanmasına mensup Arleigh Burke sınıfı bir destroyerin 50 metre kadar yakınına sızmıştır. Bot ışıldaklarını açana kadar destroyer tarafından fark edilememiştir.(@cayroskop)
Gemilerin hizmete girişinden sonra, 1971’de Norveçli Kongsberg ile gemilere Penguin güdümlü mermisi entegrasyonu için sözleşme imzalandı. 25 Eylül 1972 tarihinde ilk kez (P-235) TCG MELTEM hücumbotu, Karadeniz’de Penguin Mk.1 Mod1 güdümlü mermi atışı icra etti. Yeni bir çağ başlatsa da performansından yeterince memnun kalınmadığı için 80’lerin ortalarında Penguin güdümlü mermileri, modernizasyona tabii tutulmuştur.
Yaklaşık 45 sene boyunca Türk Donanmasında son derece etkin olarak görev yapan Kartal sınıfı hücumbotlar, 2013-2016 yılları arasında peyderpey hizmetten alınmıştır. Bugün sınıf gemilerinden sadece (P-239) TCG KASIRGA hücumbotu, ayaktadır. TCG KASIRGA, Mart 2015’ten bu yana İzmir Deniz Müzesi’nde halka açık olarak sergilenmektedir.
Kartal Sınıfının Özellikleri:
- Uzunluk: 42.5 metre
- Genişlik: 7 metre
- Draft: 2.4 metre
- Deplasman: 190 ton
- Ana Tahrik: 4 adet MTU dizel motor, 12000 Hp, 4 adet pervane
- Teknik Sistemler: Decca 1226 navigasyon ve gözetleme radarı
- Mürettebat: 39
- Maksimum Hız: 42 knot (72 km/h)
- Menzil: 35 knot ile 700 deniz mili (1300 km)
Kartal Sınıfında Bulunan Silah Sistemleri:
- 2 (savaş durumunda +2) adet Kongsberg üretimi AGM-119 Penguin Mk.1 Mod1 güdümlü mermi (sonradan Mk2 seviyesine yükseltilmiştir)
- 2 adet Bofors üretimi 40mm top
- 2 adet 533mm G-7A torpido
- Kongsberg Penguin güdümlü mermileri söküldüğünde 4 adet mayın
Kartal Sınıfı Gemiler:
- (P-321) TCG DENİZKUŞU (15 Haziran 1968 tarihinde göreve başlama-2016 yılında DzKK sitesinden silindi)
- (P-322) TCG ATMACA (28 Temmuz 1967 tarihinde göreve başlama-23 Ağustos 2013 tarihinde emekli)
- (P-323) TCG ŞAHİN (3 Kasım 1966 tarihinde göreve başlama-27 Temmuz 2015 tarihinde emekli)
- (P-324) TCG KARTAL (25 Temmuz 1966 tarihinde göreve başlama-23 Ağustos 2013 tarihinde emekli)
- (P-325) TCG MELTEM (25 Ekim 1968 tarihinde göreve başlama-24 Mayıs 1985 tarihinde battı)
- (P-326) TCG PELİKAN (19 Aralık 1966 tarihinde göreve başlama-2016 yılında DzKK sitesinden silindi)
- (P-327) TCG ALBATROS (22 Şubat 1970 tarihinde göreve başlama-27 Temmuz 2015 tarihinde emekli)
- (P-328) TCG ŞİMŞEK (22 Temmuz 1970 tarihinde göreve başlama-24 Mart 2014 tarihinde emekli)
- (P-329) TCG KASIRGA (15 Kasım 1967 tarihinde göreve başlama-30 Haziran 2014 tarihinde emekli) (İzmir Deniz Müzesi’nde sergilenmektedir)
(P-235) TCG MELTEM’in Kazası:
24 Eylül 1985 günü saat 08:45’te Kınalıada yakınlarında Kartal sınıfı (P-235) TCG MELTEM ile Sovyet Donanmasına ait Smolnyy sınıfı (244) Xacah (Khasan) okul gemisi çarpıştı. Çarpışma ile TCG MELTEM, ikiye bölünerek battı.
Kaza sırasında güverte üzerinde bulunan 5 Astsubay (Tor.Asb.Bçvş. İbrahim ÇELİKBAŞ, Tls.Asb.Kd.Üçvş. İlhan KAYACIK, Rad.Asb.Üçvş. Cevat DOĞANGÜNEŞ, Top.Asb.Üçvş. Celil ALAN, Sey.Asb.Çvş. Erol KARAKOÇ) şehit oldu.
Sonradan denizden çıkartılan TCG MELTEM, onarımı ekonomik olmadığı için hurdaya ayrılmıştır.
Kartal Sınıfı (P-321) TCG DENİZKUŞU Akdeniz’de
Kaynaklar:
- https://www.navalanalyses.com/2014/07/kartal-class-fast-attack-crafts-of.html
- Modern Deniz Harbinde Çağdaş Bir Silah: Harpoon Güdümlü Mermisi (1967-1979)- Murat Açmuz
- Türk Deniz Kuvvetleri Dergisi- Ocak/Mayıs/Eylül 2014, Ocak/Mayıs 2015
- https://threadreaderapp.com/thread/1243967971078410240.html
