Katar’ın İtalyan Mini Denizaltısı ve Dr. Santi’nin Mini Denizaltı Tasarımları ~ Mavi Vatan

11.09.2024’te Naval News’de ünlü denizaltı araştırmacısı HI Sutton tarafından bir haber yayınlandı [1]. İtalya’nın CABI Cattaneo ve M23 S.r.l (Eski adıyla GSE Tireste) firmalarının Katar için mini denizaltı inşa edecekleri haberi ilk defa 21 Mayıs 2021’de duyurulmuştu [2]. İnşası tamamlanan M23 mini denizaltısının denizde çekilmiş ilk testlerine ait fotoğrafı da haberle beraber sunuldu.

Tıpkı aşağıda açıklanan, DATUM’un Trança Projesi’nde [3] olduğu gibi iki adet torpido kovanından ağır tip torpido atacak ve Murene mayını dökecek (ve muhtemelen denizaltıdan atılan Exocet güdümlü mermisi atabilecek) şekilde tasarlandığı bilinen denizaltının 6 adet de SAT (Su Altı Taarruz) Komandosu’nu taşıyabildiği ve içerisinde bulunan diver lockout chamber’dan bu SAT’ların araca giriş çıkış yapabildiği bildirilmiştir. M23 denizaltısının su altında 12 knot sürat yapabileceği, 23 metre boyda, 5 metre genişlikte olduğu ve 200 metre derine inebildiği bilgisi paylaşılmıştır.

*İtalya’nın Katar için inşa ettiği M23 Mini Denizaltısı (@navalnews)*

Bu haber Türk Savunma Sanayi Şirketi Datum Denizaltı Teknolojileri Uygulama ve Müh. A.Ş’nin Trança Projesi’nin ne kadar yerinde, modern ve ayakları yere basan bir konsept olduğunun bir ispatı olarak karşımıza çıkmaktadır. Katar için inşa edilen bu aracın tasarımcısı olduğu değerlendirilen Dr. Giunio S Santi, US Naval Institute’de yayınlanan yazısında [4] Taiwan ve Vietnam’ın Çin’e karşı tek şansının mini denizaltılar ile icra edecekleri mayın harbi ve sinsi taarruzlar olduğunu yazmıştı. Yazının en önemli cümlesi ise şuydu “This would be guerrilla warfare at sea, which will require new doctrine and training of a sort different from the existing approach.”

Birleşik Krallık Genelkurmay Başkanı birkaç hafta önce; “3. Dünya Savaşı kapıda; Çin, Rusya, Kuzey Kore, İran ve destekçilerine karşı hazırlığımızı tamamlamak için üç yılımız var” açıklamasında bulunmuştu. 3 yıl içerisinde Türkiye’nin de toprak bütünlüğünü tehdit eden o veya bu süper gücün karşısında konvansiyonel savaşta pek şansı olmadığını ve ancak “Deniz Gerilla Harbi” için yeni doktrinler ve silahlar geliştirerek savunma yapabileceğini değerlendirmek doğru bir strateji olabilir.

İtalyanlar İkinci Dünya Savaşı’nda sinsi taarruz sualtı intikal araçlarını ilk geliştiren ve Maiale’lerle (https://lnkd.in/dggkhwmJ) İngilizlerin Akdeniz filosunun amiral gemileri HMS Vailant ve HMS Queen Elizabeth gemileri de dahil olmak üzere 210.000 ton gemi batırmışlardı. O günden bugüne de sualtı komandolarının intikal araçları konusunda dünyanın hep önde gelen ülkesi olagelmiştir. CosMoS firması ve Maritalia firmaları 80lerde bir çok ilginç mini denizaltı projesini üretmişlerdir. Toti ve Sauro sınıfı denizaltılarını kendi tasarlamış ve inşa etmiş olan İtalyanlar bir sonraki denizaltı projesinde Alman Type-212A Todaro Sınıfı denizaltıları Alman lisansı ile üretme hatasına düşerek ellerindeki yetişmiş denizaltı tasarım know-howını büyük ölçüde kaybetmiştir. Neticede İtalyan savunma sanayi tersaneler topluluğu Fincantieri’nin websitesine girildiğinde ancak Alman lisansıyla inşa edebildiği Type-212A ve Rusya’nun Rubin Bürosu’na tasarlattığı S1000 denizaltısı (birkaç hafta önce bu denizaltının reklamı tersanenin sitesinden kaldırıldı) görülebilmekteydi. Kim Alman-Type 212’sini Almanya yerine İtalya’dan, kim Rus denizaltısını Rusya yerine İtalya’dan alır ki?

Dr. Giunio S Santi’nin özel mukavim tekne imalat yöntemi

Ancak burada özellikle mini denizaltı camiasının yaşayan efsanesi Dr. Giunio S Santi’den bahsetmek gerekir. Katar için yapılan M23 projesinde de büyük katkısı olduğu sanılan GSE Trieste firmasının kurucusu bu gemi mühendisi, 1980’lerde IMI-35 ve 3GST9 isimli mini kuru tip SAT intikal araçları inşa etmiştir. Bu araçlar oldukça ilginç ve çok yüksek teknolojik araçlardır. RINA ve Lloyd’s Register tarafından sertifiye ettiği kapalı çevrim dizel havadan bağımsız tahrik sistemi bulundurmaktadırlar. Santi’nin denizaltıları alışılageldik kemere takviyeli silindir mukavim teknelerde değil, yanyana kaynatılmış torus şekilli borulardan meydana gelen mukavim teknelere sahiptirler. 600m’ye kadar test ettiği bu mukavim teknelerdeki torusların içine yüksek basınçlı oksijen depolamakta ve bu sayede kapalı çevrim dizeli sualtında çalıştırmaktaydı. Yanma sonucu ortaya çıkan CO2 de yine toruslarda depolanmaktaydı [5]. 9.5m boyunda ve 30 ton deplasmanda olan 3GTS9 denizaltısı bir balığı andırmakta, dört SAT komandosunu kuru olarak intikal ettirmekte ve iki adet de 25km menzilli 122mm çaplı ultralightweight torpido taşımaktaydı.

Dr. Giunio S Santi’nin Amerikan Navy Sealleri için tasarladığı Button 5.60 UOES3 kuru tip SDV

Santi en son adını Amerikan Donanması’nın Dry Combat Submersible-Light kuru tip SAT intikal aracı projesinde duyurmuştu. Firması GSE Trieste, bu ihale için General Dynamics Electric Boat ile ortak çalışma ortaya koymuş ve 9.7m boyunda 17.7 ton deplasmanındaki ‘Button 5.60’ isimli aracın tasarımını yaparak prototibini üretmişti. Araç yine T kemereler yerine Santi’nin tarzı yarım toruslara sahipti. Baş kısmında bir diver lockout chamber yer almakta ve araç 2 personel ile opere edilmekte ve 4 de SAT Komandosu taşımaktaydı. Aracın en albenili özelliği Amerikan denizaltılarında halihazırda bulunan Mk8 SAT intikal araçlarının (SDV) taşındığı DDS (Dry Deck Shelter)lara sığabiliyor olmasıydı. Amerikan Donanması’nın Dry Combat Submersible-Light Projesi’ni Lockheed Martin-Msubs ortaklığının kazanması socunda ise Button 5.6’nın sonu gelmiş ve prototip araç The National Navy SEAL Museum’da sergilenmeye başlanmıştır.

Dr. Giunio S Santi’nin Amerikan Navy Sealleri için tasarladığı Button 5.60 UOES3 kuru tip SDV

Datum A.Ş tarafından Savunma Sanayi Başkanlığı için tasarlanan ve Sefine Tersanesi’nde inşası planlanan Trança Muharip Mini Denizaltısı’nın genel özellikleri ise şöyle;

2000 mil şnorkel ve 400 mil sualtı sıasına sahip 20m’lik yaklaşık 80 tonluk bir araç. Türkiye’nin denizaltılarla ilgili geliştirilen hemen her olgunlaşmış teknolojisini kullanıyor. Yerli savunma sanayi firmalarımızın ürettiği PRS, FAS, CHA, IDRA ve BTA sonarlarına sahip olabilecek. Bunlarla yine yerli Tübitak Bilgem tarafından geliştirilen Müren Savaş Yönetim Sistemleri sayesinde hedef tespiti yapabilecek. Roketsan’ın 2 adet AKYA Torpidosu veya Sub-ATMACA’sını, HAVELSAN TORAKS torpido atış kontrol sistemi ile atabilecek. MKE-Koç-SAGE üretimi Malaman mayınından 10 adete kadar dökebilecek. İçindeki Koferdam sayesinde 6 SAT komandosunu kuru olarak intikal ettirebiliyor ve dört taneye kadar ıslak tip SAT intikal aracı DPD taşıyabiliyor ve BMC’nin Batu dizel jeneratörü ile ve Femsan’ın elektrik motorları ile tahrik edilecek şekilde bir konfigürasyona sahip olabilecektir. X dümene sahip olması sayesinde 250m’ye kadar Seabed operation yapabilmesi planlanıyor.

*DATUM A.Ş’nin Trança Mini Denizaltı Projesi kara nakliyesi esnasında*

400 mil sualtı sıası (menzil) çok büyük bir sıa. Song, Kilo gibi 2400 tonluk denizaltıları bulamayan günümüz su üstü sonar teknolojisinin 80 tonluk ve dışı sonar yankılarını yansıtmayan kompozit bir plaka ile kaplı bu aracı yakalayabilme olasılığı çok düşük. Küçük ebatları sayesinde büyük denizaltıların giremeyeceği çok sığı sularda manevra yapabilme kabiliyetine sahiptir.
Karayolu ile taşınabilir ve vinç ile suya indirilebilir olması sayesinde Türk Deniz Kuvvetlerinin KKTC, Somali, Libya, Arnavutluk gibi üslerinde devamlı denizaltıcı personel tutmadan burada karada hangarlarda her an suya vinçle indirilebilecek halde hazır denizaltılar bulundurması mümkün olabilecektir. TCG ANADOLU’nun havuzunda birden fazla sayıda taşınabilecektir.

Büyük denizaltılar kadar etkin ancak çok daha ekonomik ve çok mobil araçlar olmaları sayesinde Trançalar, acil ulaşılması gereken noktalara hızla karadan sevk edilebilecektir. Denizaltı filosu kuramayan dost ülkelere yönelik de ihracat potansiyeli çok yüksektir.