1991’de Norveçli Kongsberg ile Norveç Donanması arasında yeni bir füze için konsept geliştirme sözleşmesi imzalandı. Yeni üretilecek füze 1972’den itibaren aktif kullanılan ve Penguin füzesinden bağımsız olarak geliştirilmeye başlanmıştır. Yeni füze, Penguin’e benzer olarak birden çok platformdan fırlatılabilir şekilde ve geniş arayıcı başlıklı olarak tasarlanmıştır. Penguin kısa menzilli hafif bir gemisavar füzedir.
1996’da resmi olarak Nytt Sjomalsmissi [sonradan İngilizce ‘Naval Strike Missile’ (NSM) olarak adlandırıldı] gemisavar füzenin geliştirilmesi için Kongsberg ile Norveç Donanması sözleşme imzalandı. 2004 yılının başında Kongsberg, NSM’nin ilk test atışlarını yapmaya başladı. İlk test ve devamındaki birçok test ya tam ya da kısmen başarısızlıkla sonuçlandı ve bu durum proje için olumsuz düşüncelerin doğmasına neden oldu. Haziran 2004’te Fransa’da yapılan testin başarılı olmasıyla proje tekrar canlandı. Haziran 2007’de NSM’nin seri üretim sözleşmesi imzalanmıştır. Haziran 2011’de son atış testleri tamamladı ve füze envantere girişe hazırlandı. NSM ilk olarak Norveç Donanmasının iki ana sınıf gemileri olan Fridjot Nansen sınıf fırkateynler ile Skjold sınıf korvetlere entegre edilmiştir.
10 Ekim 2012 günü Norveç Donanmasına ait Skjold sınıf HNoMS Glimt korveti ilk kez NSM ateşlemiştir. 5 gün sonra da Fridtjot Nansen sınıf HNoMS Roald Amundsen fırkateyni NSM ateşlemesi gerçekleştirmiştir. Böylece NSM, Norveç Donanması envanterine girmiştir. 6 Haziran 2013 günü Norveç Donanması, harp başlıklı NSM füzesini envanterden çıkmış HNoMS Trondheim fırkateyni üzerinde test etti. Test başarılı oldu ve hedef gemi batırıldı.
NSM lançerleri ateş emri verildiğinde açılmakta olup, atış sonrası kapanmaktadır. Böylece lançer içindeki füzenin ateşlenip; ateşlenmediği belli olmamaktadır. Bu durum düşmanın gemi hakkında bilgi elde etmesinin önüne geçmektedir. 2015’te Kongsberg ile Roketsan arasında NSM lançerlerinin üretimi için sözleşme imzalanmıştır. Roketsan, Kongsberg için NSM lançeri üretmektedir.
NSM füzesinin 2021 itibariyle birim maliyeti 2.194.000 ABD $’dır. Füze fırlatıldıktan sonra çok düşük irtifaya inerek seyrine devam etmektedir. Sea-skimming olarak adlandırılan bu seyirde füzenin radarlarca algılanmasının büyük ölçüde önüne geçilmektedir. NSM’de Fransız üretici Safran’ın Microturbo TR-40 turbojet motoru tercih edilmiştir. Norveç NSM’nin geliştirilmesine 2 milyar NOK’dan (Norveç Kronu) fazla para harcamıştır. NSM’nin güdüm sisteminde ataletsel navigasyon sistemi, GPS, TERCOM ve kızılötesi tarama vardır. Füzenin büyük bir kısmı kompozit malzemeden üretilmiştir ve raf ömrü 30 yıldır.
Kongsberg 2013’ten beri NSM’nin denizaltından fırlatılabilen bir versiyonu (NSM SL) üzerinde çalışmaktadır. Kongsberg, Penguin füzesinin helikopterden fırlatılabilir versiyonundan hareketle NSM’nin bir helikopter tabanlı versiyonu üzerinde çalışmaktadır. Helikopter tabanlı NSM’nin Hindistan Donanmasının envanterine katılacak Sikorsky MH-60R deniz helikopterlerinde kullanılması planlanmaktadır. 2021’de Kongsberg NSM’ye yarı-ömür modernizasyonu uygulamıştır.
NSM Füzesinin Özellikleri:
- Ağırlık: 410 kg (900 lb)
- Uzunluk: 3.95 m (13 ft)
- Çap: 0.69 metre
- Kanat açıklığı: 1.31 metre
- Harp başlığı: 125 kg (276 lb)
- Hız: 0.9 mach (1102 km/s)
- Menzil: Minimum 3 km-maksimum 185 km
NMESIS (Navy-Marine Expeditionary Ship Interdicton System-Donanma Seferi Deniz Piyade Gemi Tecrit Sistemi):
2019 yılında ABD Deniz Piyade Kolordusu (USMC), kıyı savunma kabiliyetini arttırmak maksadıyla, GBASM (Ground-Based Anti-Ship Missile-Kara Konuşlu Gemisavar Füzesi) Projesi dahilinde NMESIS Projesi’ni başlatmıştır. Proje dahilinde Oshkosh JLTV ROGUE-Fires 4×4 insansız kara aracına 2 adet Kongsberg NSM entegre edilmiştir. Sistem ile deniz piyadeleri, güvenli alandan fırlatma aracını yönlendirip; angajman menziline sokarak ateşlemeyi gerçekleştirebilecektir. NMESIS tam otonom değildir. Görev planı ve ateşleme bir personel tarafından kontrol edilmektedir.
İlk defa Nisan 2021’de NMESIS üzerinden ateşleme gerçekleştirilmiştir. NMESIS’de füze, standart NSM füzesidir. Menzili ve diğer değerleri aynıdır. 2023 yılı sonuna kadar ilk USMC NMESIS Deniz Kıyısı Alayı aktif göreve başlayacaktır. 2025’e kadar en 100 adet NMESIS, USMC’de hizmete girecektir.
Joint Strike Missile (JSM-Müşterek Taaruz Füzesi):
2002 yılında Kongsberg ile Norveç Hava Kuvvetleri ve Norveç Savunma Araştırma Kurumu (FFI) arasında NSM’nin bir havadan bırakılabilir versiyonu için ön sözleşme imzalanmıştır. Nisan 2009’da resmi olarak Joint Strike Missile (JSM) olarak adlandırılan havadan bırakılabilir NSM füzesinin sözleşmesi imzalandı ve 18 ay içerisinde ilk prototip geliştirildi. JSM’nin ilk ve en önemli özelliği yeni geliştirilen F-35 savaş uçağının gövde altı saklı bölmelerine sığabilecek şekilde tasarlanmasıdır. Eldeki mevcut diğer füzeler (AGM-158 JASSM, MBDA Storm Shadow/SCALP) F-35’in iç bölmelerine sığmamaktadır. F-35’in gövde içine iki adet; kanat altlarına 4 adet JSM sığmaktadır. JSM için Kongsberg ile Lockheed Martin ortak çalışma yürütmüştür. Fırlatılma esasında mevcut platformun hızından da yararlanacağından ötürü menzili NSM’den daha fazladır. JSM hem kara hem de deniz hedeflerine karşı kullanılabilecektir. Kasım 2015’te JSM’nin F-16 üzerinde uçuş ve atış testi yaparak testleri tamamlanmıştır.
JSM füzesi bugün F-35’in tek satışa hazır gemisavar füzesi (F-35 için geliştirilmiş bir diğer füze olan Roketsan Som-J, Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasından ötürü yabancı ülkelere satışı muammadadır.) konumundadır. Yakın gelecekte tüm F-35 kullanıcılarının JSM’yi envanterlerine katması muhtemeldir. 2025 itibariyle JSM operasyonel olacaktır.
JSM Füzesinin Teknik Özellikleri:
- Uzunluk: 3,98 metre
- Ağırlık: 402 kg
- Menzil: 280 km
- Harp başlığı: 125 kg yüksek infilaklı parçacık etkili
- Hız: Ses hızına çok yakın/yüksek subsonik
- Güdüm sistemi: ANS/KKS/TERCOM
- Arayıcı başlık: IIR
- F-35A/C modellerinin iç bölmelerine sığabilme, F-16/F-15/F-18/F-35’e entegre edilmiştir.
Norveç Hava Kuvvetlerine Ait F-16’da Test Edilen JSM
Naval Strike Missile MLV (Mobile Launch Vehicle-Mobil Fırlatma Aracı):
Naval Strike Missile (NSM) MLV 2008’de Polonya’nın siparişi üzerine başlatılmış, kıyı savunma esaslı bir NSM füze modelidir. NSM MLV’de Polonya’nın yerli olarak ürettiği araç ve sistemler bulunmaktadır. Füze fırlatma aracı olarak Polonyalı Jelcz’nin P662.D43 6×6 modeli tercih edilmiştir. Her araç 4 adet 185 km menzilli NSM füzesi taşıyabilmektedir. Polonya, NSM MLV’nin radarında Polonyalı PIT-RADWAR SA üretimi 200 km menzilli TRS-15M Odra-M radarını tercih etmiştir. Her NSM MLV bataryasında 3 adet fırlatma aracı, 1 adet komuta ve kontrol aracı ve 1 adet radar aracı bulunmaktadır.
Aktif Kullanıcılar:
Almanya:
Şubat 2017’de Almanya Norveç’in Type-212 denizaltı siparişine karşılık olarak 10 milyar NOK (Norveç Kronu-1.3 milyar ABD $-2017) tutarında Kongsberg NSM alacağını açıklamıştır. NSM uzun yıllardır Alman Donanmasında hizmet veren RGM-84 Harpoon gemisavar füzenin yerini alacaktır. Füze F-124 (Sachsen) , F-125 (Baden-Württemberg) ve F-126 (MKS 180) sınıf fırkateynlere entegre edilecektir.
Almanya Envanterine Girecek NSM Füzeleri:
- Deniz Kuvvetleri: NSM Füzesi
Amerika Birleşik Devletleri:
Uzun zamandır yeni hizmete aldığı LCS’lere (Independence sınıfı ve Freedom sınıfı) uzun menzilli, maliyeti-etkin ve uygun gemisavar füze arayan ABD Donanması, Temmuz 2014’te Kongsberg NSM’yi test edeceğini açıklamıştır. Test arifesinde Kongsberg katıldığı bir fuarda Independence sınıf LCS’lere 18 adet NSM; Freedom sınıf LCS’lere 12 adet NSM entegre edebileceğini açıkladı. 23 Eylül 2014 tarihinde USS Coronado’nun (LCS-4) helikopter pistinden NSM gemisavar füzesi ateşlemesi gerçekleştirildi. Ağustos 2016’da Kongsberg ile Amerikan Raytheon şirketleri arasında NSM’nin ABD’de üretilmesi için sözleşme imzalanmıştır. Öncelik olarak füzenin %75’yi Norveç’te, %15’i ABD’de ve kalanı diğer ülkelerde üretilecektir. Zamanla ABD’deki üretim %50 oranına ulaşacaktır. Haziran 2018’de ABD Donanması 3 füze (Boeing-Harpoon ER ve Lockheed Martin-LRASM) arasından NSM’yi seçmiştir. ABD Donanması NSM füzesini ‘RGM-184A’ olarak kodlamıştır. Kongsberg ile Raytheon arasında 14.8 milyon $’lık sözleşme imzalanmıştır. Sözleşmenin tutarı eklemelerle 847.6 milyon $’a kadar uzanabilecektir. Füze ilk olarak USS Gabrielle Giffords (LCS-10) gemisine entegre edilmiştir ve 1 Ekim 2019 günü LCS-10 ilk kez NSM ateşlemiştir.
ABD Donanması yeni sözleşmesini imzaladığı (FFG-X) Constellation sınıf fırkateynlerde Raytheon & Kongsberg NSM füzesi kullanacaktır. ABD Donanmasının gelecek planlarında LPD’lere de gemisavar füze entegre etme planı vardır. Bu füze çok yüksek ihtimalle Raytheon & Kongsberg NSM olacaktır.
ABD Envanterine Girecek NSM Füzeleri:
- Deniz Kuvvetleri: NSM Füzesi
- Hava ve Deniz Kuvvetleri: JSM Füzesi
- Deniz Piyade Kolordusu: NMESIS
Avustralya:
Avustralya Donanması 2024’ten itibaren Anzak sınıf fırkateynler ile Hobart sınıf destroyerleri, Kongsberg NSM ile donatacaktır. Avustralya Hava Kuvvetleri envanterine yeni girecek F-35A savaş uçaklarında da JSM kullanılacaktır.
2022 Hint-Pasifik Uluslararası Denizcilik Fuarı’nda Avustralya Thales ile Kongsberg, NMESIS’e benzer bir proje olan StrikeMaster kıyı savunma füze sistemini tanıtmıştır. StrikeMaster’da Bushmaster 4×4 MRAP şasisine entegre edilmiş 2 adet NSM Block 1A füzesi bulunmaktadır.
Avustralya Envanterine Girecek NSM Füzeleri:
- Deniz Kuvvetleri: NSM Füzesi
- Hava Kuvvetleri: JSM Füzesi
Birleşik Krallık:
Kasım 2022’de Kraliyet Donanması, eskiyen Boeing Harpoon gemisavar füzesi yerine NSM füzesini tercih etmiştir. NSM füzesi, Kraliyet Donanmasında görev yapan 11 adet Type-23 fırkateyni ve 6 adet Type-45 muhribinde görev alacaktır. Ocak 2023’te ilk NSM lançerleri, Type-23 sınıfı (F-82) HMS Somerset fırkateynine entegre edilmeye başlanmıştır.
Birleşik Krallık Envanterine Girecek NSM Füzeleri:
- Deniz Kuvvetleri: NSM Füzesi
Finlandiya:
Aralık 2021’de 64 adet F-35A alacağını açıklayan Finlandiya, uçaklarda kullanılmak üzere Kongsberg NSM füzesini seçmiştir.
Finlandiya Envanterine Girecek NSM Füzeleri:
- Hava Kuvvetleri: JSM Füzesi
Japonya:
2017 yılında ABD’nin Japonya’ya uyguladığı hassas güdümlü mühimmat kısıtlamasının kaldırılmasının ardından Japonya, 2018 savunma bütçesinde F-35 savaş uçaklarında kullanılmak üzere Kongsberg NSM füzesine para ayırmıştır. Japonya NSM tedariki içim 2018’de 2.2 milyar JPY (Japon Yeni-20.8 milyon ABD $); 2019’da 7.9 milyar JPY (73 milyon ABD $); 2020’de 13.6 milyar JPY (123 milyon ABD $) bütçe ayırmıştır. 2021’de ilk füzeler teslim edilmiştir.
Japonya Envanterine Girecek NSM Füzeleri:
- Hava Kuvvetleri: NSM Füzesi
Kanada:
Kasım 2020’de Kanada, yakın zamanda kızağa koyacağı Canadian Surface Combatant (CSS-Kanadalı Suüstü Savaşçısı) fırkateynlerde kullanılmak üzere Kongsberg NSM’yi seçmiştir. 15 adet CSS üretilmesi planlandığı için NSM siparişinin çok yüklü olması beklenmektedir.
Kanada Envanterine Girecek NSM Füzeleri:
- Deniz Kuvvetleri: NSM Füzesi
Malezya:
Nisan 2015’te Malezya Donanması, yeni yapımına başlayacağı Maharaja-Leha sınıf fırkateynlerde kullanılmak üzere Kongsberg NSM füzesini seçmiştir. 2018’de Kongsberg ile Malezya Donanması arasında 124 milyon € tutarında sözleşme imzalanmıştır.
Malezya Envanterine Girecek NSM Füzeleri:
- Deniz Kuvvetleri: NSM Füzesi
Norveç:
Norveç Envanterine Girecek NSM Füzeleri:
- Deniz Kuvvetleri: NSM Füzesi
- Hava Kuvvetleri: JSM Füzesi
Polonya:
Aralık 2008’de Polonya Donanması, gemi konuşlu NSM füzesinin mobil araç konuşlu, kıyı savunma versiyonundan 12 adet füze sipariş etmiştir. Sözleşme 800 milyon NOK (Norveç Kronu) (114 milyon ABD $) tutarındadır. Aralık 2010’da 660 milyon NOK (110 milyon ABD $) tutarında ek sözleşme imzalanmıştır. Bu sözleşme ile ek 36 adet NSM füzesi sipariş verilmiştir. Haziran 2013’te Polonya Donanması NSM MLV ilk sistemlerini teslim almıştır. İlk teslimatta Polonya, 6 adet fırlatma aracı, 6 adet komuta-kontrol aracı, 3 adet mobil iletişim aracı, 2 adet radar aracı ve 1 bakım-onarım aracı ve 12 adet NSM füzesini envanterine katmıştır.
Polonya Envanterine Girecek NSM Füzeleri:
- Deniz Kuvvetleri: NSM MLV
Romanya:
Mayıs 2021’de Romanya, Amerikan Raytheon Technologies ile 284 milyon ABD $’ı tutarında kıyı savunma füze sistemi için sözleşme imzalamıştır. Sözleşme kapsamında iki adet kıyı savunma sistemi, on adet Link-16 Çok Fonksiyonlu Bilgi Dağıtım Sistemi, iki adet kıyı savunma sistemi atış kontrol merkezi, dört adet mobil füze fırlatma aracı, taşıma-yükleme araçları, NSM füzeleri, eğitim füzesi, yedek parça, eğitim dokümanı ve bir dizi ek lojistik destek hizmeti Romanya envanterine katılacaktır. Siparişler 2024 yılının sonunda tamamlanacaktır. Satış FMS kanalı kapsamındadır.
Romanya Envanterine Girecek NSM Füzeleri:
- Deniz Kuvvetleri: NSM Mobil Kıyı Savunma Sistemi
Ekstra:
Dalgıçlar 13 Kasım 2018 günü çarpışma sonucu batan Norveç Donanmasına ait Fridjot Nansen sınıfı (F-313) HNoMS Helge Ingstad fırkateynden Kongsberg NSM lançerlerini söküyor.
İlgili Yazılarımız:
ABD Donanmasına Ait Independence Sınıfı Kıyı Muharebe Gemileri
