Türk Deniz Görev Gruplarının kökeni Deniz Kuvvetleri Komutanlığının 1997 yılında yayınladığı “Açık Denizlere Doğru” başlıklı strateji belgesine dayanmaktadır. Belgede Türkiye’nin değişen ve gelişen global konjonktür çerçevesinde kendi hak ve menfaatlerini korumak amacıyla Akdeniz, Adalar Denizi ve Karadeniz kıyısından uzaklaşarak ufuk ötesinde güç göstermesi gerektiği yazmaktaydı.
Kurulacak “Deniz Görev Grupları” ile Türk bayrağı anavatandan kilometrelerce ötede dalgalanarak Türkiye’nin varlığını hissettirilecekti. [Bu amaç doğrultusunda Türkiye, “Havuzlu Çıkarma Gemisi” için de çalışmalar başladı. LHD ANADOLU’dan Bir Adım Öncesi LPD LEVENT ve LPD’ler]
Türk Deniz Görev Grupları 2010, 2011 ve 2014 yıllarında teşkil edildi. 2020 yılında da Libya’da yaşanan gelişmeler doğrultusunda yeni bir görev grubu da oluşturulmuştur fakat faaliyetlerine ilişkin detaylı bilgi paylaşılmamıştır. Bilinen kadarıyla oluşturulan görev grubunda 4 fırkateyn [(F-490) TCG GAZİANTEP, (F-494) TCG GÖKOVA, (F-495) TCG GEDİZ, (F-496) TCG GÖKSU] ve 1 akaryakıt ikmal gemisi [(A-595) TCG YB. KUDRET GÜNGÖR] bulunmaktadır [4].
Çeşitli zamanlarda Türk deniz unsurları NATO çerçevesinde oluşturulan deniz görev gruplarında da katılmış ve katılmaktadır. 1992’den itibaren NATO Daimî Deniz Görev Grubu-2’ye (SNMG-2) katılım sağlanıyor. Nisan 1992’den Aralık 2017’ye kadar 43 gemi, 85 göreve katıldı ve 8158 gün seyir icra etti.
Türk Deniz Görev Grubu (TDGG) – 2010:
Türk Deniz Kuvvetlerinin ilk Deniz Görev Grubu, 2010 yılında Tuğa. İsmail Taylan komutasında 4 fırkateyn [Gabya sınıfı (F-490) TCG GAZİANTEP, (F-491) TCG GİRESUN, Yavuz sınıfı (F-241) TCG TURGUTREİS ve Barbaros sınıfı (F-247) TCG KEMALREİS] ve 1 akaryakıt ikmal gemisinden [Akar sınıfı (A-580) TCG AKAR] teşkil edildi. Görev Grubu’na 3 helikopter (2 adet S-70B SeaHawk, 1 adet AB-212) ve SAT timleri dahildi.
6 Mayıs 2010 günü Aksaz’dan demir alan gemiler, Akdeniz’de ve Adriyatik Denizi’nde 754 saat seyir yaparak (her gemi) ~8 bin deniz mili (~14800 km) mesafe katetti ve 6 Temmuz’da Aksaz’a geri döndü. 2 aylık seyirde gemiler çeşitli tatbikatlara katıldı ve 9 ülkeden (Tunus, Cezayir, İspanya, İtalya, Karadağ, Bosna-Hersek, Hırvatistan) 11 liman ziyareti icra etti.
Türk Deniz Görev Grubu (TDGG) – 2011:
2011’de İkinci Deniz Görev Grubu Dz.Kur.Alb. Murat Özalp komutasında 3 fırkateyn [Gabya sınıfı (F-492) TCG GEMLİK, (F-493) TCG GELİBOLU, Barbaros sınıfı (F-244) TCG BARBAROS] ve 1 akaryakıt ikmal gemisinden [(A-595) TCG YB.KUDRET GÜNGÖR] oluşturuldu. ~700 personelin bulunduğu Görev Grubu’na 3 helikopter (2 adet S-70B SeaHawk, 1 adet AB-212), SAT, SAS ve dalgıç ekipleri de dahil edildi.
30 Mayıs 2011 günü Deniz Görev Grubu, Aksaz’dan demir alarak Aden Körfezi’ne yol aldı. 3 ay süreyle Aden Körfezi, Somali açıkları ve mücavir bölgelerde seyir yapan gemiler, korsanlıkla mücadele başta olmak üzere birçok görev icra etti. Filo 7 ülkeden (Umman, BAE, Katar, Pakistan, Hindistan, Suudi Arabistan, Ürdün) 8 limana ziyaret gerçekleştirdi.
Barbaros Türk Deniz Görev Grubu (TDGG) – 2014:
Diğer görev gruplarına kıyasla daha uzun süreli ve daha kapsamlı olan Barbaros TDGG, 2 fırkateyn [Gabya sınıfı (F-495) TCG GEDİZ, Barbaros sınıfı (F-245) TCG ORUÇREİS] 1 korvet [Ada sınıfı (F-511) TCG HEYBELİADA] ve 1 akaryakıt ikmal gemisinden [(A-595) TCG YB.KUDRET GÜNGÖR] teşkil edildi. Filonun sancak gemisi (F-495) TCG GEDİZ olarak belirlendi.
Görev Grubu’nda 3 helikopter, 781 personel, 4 SAS timi, 4 amfibi hücum timi ve 1 SAT timi bulunmaktaydı. 17 Mart 2014 günü filo, Gölcük Deniz Üssü’nde demir alan Barbaros TDGG, 102 süre ile Afrika kıtasına seyir icra etti. Tüm kıtayı dolaşan filo, 148 yıl aradan sonra Ümit Burnu’na ulaşan ilk Türk savaş gemileri oldu.
Sefer süresince gemiler, güvenlik tatbikatlarına, deniz haydutluğu ile mücadele faaliyetlerine katıldı ve çeşitli güdümlü mermi atışları [8 güdümlü mermi atışı (SM-1, ESSM, RAM-116)] gerçekleştirdi. Güney Afrika’daki Denel Overberg atış poligonunda gerçekleştirilen faaliyetler ile Türk Donanması tarihinde ilk kez Türk karasuları dışında atış gerçekleştirmiştir.
Görev Grubu’nda Türkiye’nin yerli ve milli üretimi Ada sınıfı (F-511) TCG HEYBELİADA korvetinin de bulunması geminin doğal reklamını yapmıştır.
Ek olarak filo yaptığı liman ziyaretlerinde SSM (Savunma Sanayii Müsteşarlığı) ve TİKA (Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı) tarafından temin edilen 702 koli ilaç, tekerlekli sandalye ve oyuncağı ihtiyaç sahiplerine dağıtılmak üzere Türk Kızılayı’na teslim etti.
Barbaros TDGG, 27 Haziran 2010 günü Gölcük Deniz Üssü’ne dönüş yaptı. Sefer boyunca her gemi ~15.000 deniz mili (28.000 km) seyir icra etti ve 24 ülkeden (Tunus, İspanya, Moritanya, Senegal, Gambiya, Fildişi Sahilleri, Gana, Togo, Benin, Nijerya, Kamerun, Gabon, Kongo, Angola, Namibya, Güney Afrika, Moritanya, Madagaskar, Komor Adaları, Tanzanya, Kenya, Somali, Cibuti, Sudan) 25 limana ziyaret gerçekleştirdi. 24 ülkeden 19’una Türk savaş gemileri ilk kez ziyaret gerçekleştirmiştir.
Kaynakça:
[1] Cenk Özgen. TÜRK DENİZ KUVVETLERİ STRATEJİSİNDE DÖNÜŞÜM VE BİR UYGULAMA OLARAK TÜRK DENİZ GÖREV GRUBU. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 12, Ağustos2017, s. 167-182.
[2] Türk Deniz Kuvvetleri. Ağustos 2015. Türk Deniz Görev Grubu.
[3] Türk Deniz Kuvvetleri. 2 Aralık 2017. NATO Daimî Deniz Görev Grupları STANAVFORMED/SNMG.
[4] Millî Savunma Bakanlığı. “Türk Deniz Görev Grubu’nda Yer Alan Gemilerimiz İtalya’da Liman Ziyareti İcra Ediyor”. Erişim: 27.03.2023. https://www.msb.gov.tr/SlaytHaber/1912020-27176.
