Reis Sınıfı Denizaltılar ~ Mavi Vatan

Yeni Tip Denizaltı Projesi (o zamanki adıyla Cerbe Sınıfı Denizaltı Projesi), 22 Haziran 2015 tarihinde yapılan Savunma Sanayi İcra Komitesi (SSİK) kararıyla başlatıldı. 12 Kasım 2007 tarihine kadar Alman ThyssenKrupp Marine Systems (HDW-MFI ortaklığı), Fransız DCNS ve İspanyol Navantia firmalarını tekliflerini Savunma Sanayii Müsteşarlığına sundu. 22 Temmuz 2008’de SSİK, Alman Tyssen-Krupp Marine Systems’ı seçti ve ertesi ay Alman firma ile müzakereler başladı.

*Dönemin Türk Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Bülent Bostanoğlu, TCG PİRİREİS’in ilk kaynağını yapıyor – 2015*

2 Temmuz 2009’da SSM ile HDW/MFI ortaklığı arasında 6 adet Type-214TN (Cerbe) sınıfı havadan bağımsız tahrik sistemine sahip denizaltı için €2.5 milyar avro tutarında sözleşme imzalandı. %80 oranında off-set anlaşması barındıran sözleşmede denizaltılar, yüksek yerli katkı payı ile Gölcük Tersanesi Komutanlığında üretilecekti. 22 Haziran 2011 tarihinde projeye kredi sağlanmasıyla sözleşme yürürlüğe girdi. Sınıfın ilk denizaltısı olan (S-330) PİRİREİS denizaltısının yapımına 25 Eylül 2015 tarihinde başlandı. 2015’te “Cerbe sınıfı” adı “Reis sınıfı” olarak değiştirildi.

2011’den 2015’e kadarki süreçte Type-214 denizaltıların kronik sorunlarından olan denge ve gürültü sorunları çözülmeye çalışıldı. Denge soruna sahip Yunan Type-214HN (Papanikolis) sınıfı denizaltılara ek ağırlık eklenmesiyle sorun çözülürken Türk mühendisler, denizaltının gövdesinin uzatarak sorunu çözmüştür. Her bir denizaltının yapımı 42 ay, liman kabul testi (HAT) 9 ay ve deniz kabul testinin 11 ay olmak üzere toplamda 62 ay sürmesi planlanıyordu. Mevcut planda ilk denizaltının Aralık 2020’de teslimi öngörülüyordu. İlk geminin teslimine müteakip 12 ay arayla denizaltıların Türk Deniz Kuvvetlerine teslim edilmesi öngörülüyordu.

2017’de sınıfın ikinci gemisi (S-331) HIZIRREİS’in ilk kaynağı yapıldı. 26 Şubat 2018 tarihinde sınıfın üçüncü gemisi (S-332) MURATREİS’in ilk kaynağı yapıldı. 4 Kasım 2018 tarihinde (Ada sınıfı BURGAZADA korvetinin hizmete giriş günü) sınıfın dördüncü gemisi (S-333) AYDINREİS’in inşası başladı. 22 Aralık 2019 tarihinde sınıfın beşinci gemisi (S-334) SEYDİALİREİS’in ilk kaynağı yapıldı. 23 Mayıs 2022 tarihinde sınıfın son gemisi olan (S-335) SELMANREİS’in ilk kaynağı yapıldı.

*Dönemin Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Binali Yıldırım, TCG MURATREİS’in ilk kaynağını yapıyor – 2018*

Aralık 2020’de ilk denizaltının teslimi öngörülürken takvimden sapılmasında çoğunluğu Almanya kaynaklı (politik kaynaklı) parça ve ekipman tedariki sorunları, COVİD-19 Pandemisi ve azami yerli parça kullanımının getirdiği gecikmeler etkili olmuştur. İlk denizaltının hizmete girişinde takvimden 3 yıl sapıldıysa da yaşanan gecikmeler daha etkili ve bağımsız bir denizaltı üretilmesinde etkili olmuştur. Sınıfın diğer denizaltılarının üretiminin önü açılmıştır.

*Reis Sınıfının beşinci gemisi (S-334) SEYDİALİREİS’in ilk kaynak töreni – 2019*

24 Ağustos 2024 tarihinde Reis sınıfının ilk gemisi (S-330) TCG PİRİREİS denizaltısı hizmete girmiştir. 2025’te HIZIRREİS denizaltısı olmak üzere 2029’a kadar tüm denizaltıların Türk Deniz Kuvvetlerine teslim edilmesi güncel plan dahilindedir.

*Reis Sınıfı (S-331) TCG HIZIRREİS Denizaltısı havuza çekme töreni – 2022*

Denizaltılarda kullanılan Exide Technologies ürünü sodyum-sülfür bataryalar Gölcük Tersanesi Komutanlığına bağlı Başiskele’de konuşlu Denizaltı Batarya Fabrikası’nda yapılmaktadır. Reis sınıfında kullanılan özel HY çeliğinin yerli üretim olması için gayret gösterilmiştir ancak yerli üretimin istenilen zamana kadar yeterli miktarda üretilemeyeceği netleşince yurt dışından çelik temin edilmiştir.

İlk aşamada DM2A4 ağır torpido ve UGM-84A gemisavar füze ile donatılacak olan Reis sınıfı denizaltılar, yakın zamanda ROKETSAN üretimi Akya ağır torpido ve Atmaca gemisavar füzenin yanı sıra Gezgin seyir füzesi ile donatılacaktır. Reis sınıfında dikey fırlatma lançeri bulunmadığından dolayı füzeler, torpido kovanlarından ateşlenecektir. Ek olarak Reis sınıfının torpido kovanlarından KoçSavunma ürünü MALAMAN Akıllı Deniz Mayını da dökülebilecektir.

Projenin başından itibaren çok sayıda Türk firması denizaltıların üretilmesi ve donatılması görev almaktadır. ASELSAN Gemi Alarm ve Anons Sistemi, Elektronik Destek Sistemi, Ses Takatli Telefon Sistemi ve Gemi Telefon Sistemi, Entegre Muhabere Sistemi, Dahili Haberleşme Sistemi, Uydu Muhabere Sistemi, Dost Düşman Tanıma Sistemi gibi birçok ekipmanı ve sistemi Reis sınıfı denizaltılara katmıştır. Reis sınıfının Savaş Yönetim Sistemi, Bilgi Dağıtım Sistemi ve yerli mühimmatların entegrasyon çalışmaları HAVELSAN tarafından gerçekleştirildi.

*ThyssenKrupp desteğiyle STM A.Ş ana alt yükleniciliğinde Gürdesan Tersanesi’nde inşa edilen Section 50 – 2022*

ThyssenKrupp’un desteğiyle STM ana alt yükleniciliğinde Gürdesan Tersanesi’nde Türkiye’de ilk kez denizaltının Section 50 olarak adlandırılan kısmı olan torpido kovan kısmı üretilmiştir. İlk iki gemi Alman yapımı Section 50 kullanılırken kalan gemilerde yerli üretim Section 50 yer almıştır.

*Yunan Donanmasına ait Type-214HN (Papanikolis) Sınıfı (S-120) HS Papanikolis Denizaltısı – 2008*

Hali hazırda 4 farklı donanmada 16 adet Type-214 sınıfı denizaltı hizmet vermektedir.

Dünya’da Type-214 Sınıfı Denizaltılar:

(Güney) Kore Donanması 9 adet,
Portekiz Donanması 2 adet,
Türk Donanması 1 adet (5 adet inşa halinde),
Yunan Donanması 4 adet olmak üzere toplam 16 adet denizaltı.

*İnşa halindeki Reis Sınıfı Denizaltılar – 2022*

Reis sınıfı denizaltıların hizmete girmesiyle ~50 senedir Türk Donanmasında hizmet veren Ay sınıfı denizaltılar hizmet dışına çıkartılacak. Muhtemel olarak 2029 yılında Türk Deniz Kuvvetleri envanterinde 4 adet Preveze sınıfı, 4 adet Gür sınıfı ve 6 adet Reis sınıfı denizaltı olmak üzere toplamda 14 denizaltı hizmet verecektir.

Reis Sınıfı Denizaltılar:

(S-330) TCG PİRİREİS
(S-331) HIZIRREİS
(S-332) MURATREİS
(S-333) AYDINREİS
(S-334) SEYDİALİREİS
(S-335) SELMANREİS

*Dönemin Savunma Bakanı Hulusi Akar, (S-330) TCG PİRİREİS’i ziyaret ediyor – Ocak 2023*

Reis Sınıfının Genel Özellikleri:

Uzunluk: 68.35 metre
Çap: 6.3 metre
Genişlik: 13.1 metre
Draft: 5.8 metre
Ana Tahrik: Siemens 3900 kW, 2 adet MTU 16V396 SE842 dizel makina; 648 adet Type-30PS15B batarya; Siemens 2 adet 120 kW yakıt pili
Pervane: 7 kanatlı, skewback, sessiz, tek pervane
Deplasman: ~1850 ton (satıhta), ~2050 ton (dalışta)
Hız: 10 knot (satıhta), 20 knot (dalışta)
Menzil: Bataryaları şarj etmek için şnorkel yapmadan 4 knot ile (18 gün) 1250 deniz mili, satıhta şnorkel yapıp dalmış durumda ise 4 knot hız ile 12,000 deniz mili
Mürettebat: 40
Batarya: BZM-120
Çelik: Yurt dışı menşeli HY-80 ile HY-100 çeliği
Derinlik: 400 metre (maksimum)
Seyir süresi: 12 hafta (maksimum)

Reis Sınıfında Silah Sistemleri:

533 mm (21 inç) 8 adet torpido kovanı
4 adedi ateşlemeye uygun UGM-84A SubHarpoon güdümlü mermisi ve (yakında) ROKETSAN Atmaca güdümlü mermisi
DM2A4 torpido ve (yakında) ROKETSAN Akya ağır torpidosu
(yakında) Gezgin seyir füzesi
(yakında) MALAMAN Akıllı Deniz Mayını